2. Gıyaseddin Keyhüsrev Kimdir?

2. Gıyaseddin Keyhüsrev 1. Alaaddin Keykubat Sultan’ın büyük oğludur. 1237- 1246 yılları arasında Anadolu Selçuklu sultanı olan 2. Gıyaseddin Keyhüsrev babasının vefatının ardından tahta çıktı. Zamanında pek çok sosyal, bilimsel ve dini kurum ve kuruluş büyük mimarlık eserleri inşasında bulundu. Aynı zamanda Vezir Sadettin Köpek etkisinde kalarak tecrübeli devlet adamlarına kendisinden ve devletten uzaklaştırmış ve ülkesinin fazlasıyla yerleşmeye başlayan bilimsel alanlarda sosyal alanlardan uzaklaşarak kendi zamanının dışında kalmasına neden olmuştur.

Kösedağ savaşında uğranılan yenilgi sonucunda 2. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemi getirdiklerini anlayamamış ve devlet çöküş dönemine girmiştir. Annesi Hunat Hatun’un Kayseri’de Hunat Hatun Külliyesi ve İncesu’da Şeyh Türesan Zaviyesi eserleri bulunmaktadır.

1221 yılında doğduğu tahmin edilen 2 Gıyaseddin Keyhüsrev babası 1. Alaaddin Keykubat annesi Mahperi Sultan olarak bilinen Hunat Hatundur. 1228 de Mengüç oğlu Beyliğini tamamen ortadan kaldırılıp bitirilmesi sonucunda toprakların ülkesine katan Alaaddin Keykubat ile onun Erzincanlı şehrine Melik atayarak Atabey Mübarizeddin Ertokuş ile beraber birlikte Erzincan’a gönderildi.

2. Gıyaseddin Keyhüsrev Meliklerinin ilk senelerinde Trabzon’u kuşattı. Babası Alaaddin Keykubat büyük oğlunu göz ardı ederek küçük oğlun tahta çıkarmıştır. Küçük oğlu İzzettin Kılıç Arslan veliaht olarak atadı.

Günümüze ulaşan yazılı kaynaklara bakarak başta Sadettin köpek olmak üzere bir kısım Ömer Hanım teşviki ve desteği ile 2. Gıyaseddin Keyhüsrev’in babası Alaaddin Keykubat’ın zehirlenmiştir. Bunun en büyük kanıtı 1. Alaaddin Keykubat ölür ölmez tahta geçen küçük oğlu yerine direkt 2. Gıyaseddin Keyhüsrev’i vefat haberi gelmesiydi. Şam ve Halep Eyyubi hükümdarları ve 1. Alaaddin Keykubat zamanlarında yapılan antlaşmalar tamamen bu dönemde yenilendi.

Halep Eyyubi hükümdarının kızı ile evlenmek istedi. Aynı zamanda Halep Hükümdarına kendi kız kardeşini vererek bir akrabalık neticesinde bir araya gelmek istedi. Fazla geçmeden akrabalık ilişkileri yüzünden hükümdarlar ortak oldu ve Artuklular kendisine bağımlı oldu. Moğolistan’ın babasının hazırladığı elçilik heyetini icazet almak için gönderdi. 1. Alaaddin Keykubat vefatından sonra Sadettin köpek önderliğinde bazı destekçiler ile beraber Türkiye Selçuklu hükümdarlık tahtına Gıyasettin Keyhüsrev atandı. Kardeşinin tarafını fazlasıyla sevilen Harezm askerlerine karşı kendine biat ettirdi. Babasının devrinde Gürcü prensesi Tamara ile nişanlandı. 1238 yılında evlenen 2. Gıyaseddin Keyhüsrev kendi oğluna da babasının resmi olarak Alaaddin Keykubat ismini vermiştir.

Gürcü Prensi Tamer halk tarafından ve Anadolu’da Gürcü Hatun ismi ile tanındı. Gürcü Hatun olan sevgisini bastırdığı paralar ile gösteren 2. Gıyaseddin Keyhüsrev bu paralar da bulunan Arslan Güneş sembolünü Gürcü Prenses ile evlendiği için yaptırıldığı söylenir.

2. Gıyaseddin Keyhüsrev Ölümü

Keyhüsrev saltanatının ilk dönemlerinde de ilk yıllarında kimseye güvenmeyen bir adam olarak, devlet adamlarını Sadettin köpeğin dolduruşlarına gelerek birer birer öldürttü. Etkisiz hale gelen devlet adamları eski veliaht İzzettin Kılıç Arslan ve annesi Adile Hatuna kadar bir kıyım içine girdi. Yönetimde etkili olan devlet büyüklerinin yeniden iş başına geçmesi ile devlet eski düzenine kavuştuğu öne sürülür ve dış ilişkilerin düzeltildiği öne sürülür. Eyyubi Melikleri günümüzde İznik olan yerde hüküm süren Bizans İmparatorluğu’nu yani İznik İmparatorluğu için bağlılıklarını sürdürdüler. 1240 ‘a Diyarbakır Türk Selçukluların eline geçti.

Amasya’da bulunan Vezir komutan Noyan’a gidip Selçuklu hükümdarına vergi verir ve bağımlı bir ülke haline getiren ağır bir anlaşmaya imza attı. Moğollarla barışın sağlanması bu şekilde oldu. Fakat Konya’ya dönerken Sultan bundan sonra devlet işlerinin bir türlü ile veziri Şemsettin İsfahan bırakmak zorunda kaldı. Bu sırada bulunan hükümdar içki içmekte iken baktığı vahşi hayvanların ısırması sonucunda vefat etti. 25 yaşında olan 2. Gıyasettin cenazesi kümbet haneye konuldu. Onun üzerine Selçuklu ordusu Tarsus hücumunu bırakıp Konya’ya geldi ve oğlu 2. İzzettin Keykavus tahta çıktı.