Propriyosepsiyon ve Önemi

Bir eklem pozisyon duyusu olan Propriyosepsiyon ve önemi pek çok kişi tarafından merak edilmektedir. Propriyosepsiyon vücudun çevresindeki yönünü algılama yeteneğini tanımlamakta olan bir terim olmaktadır. Hem uzayda hem de çevrede nerede olduğumuzun bilincini düşünmek zorunda olmadan hızlı ve özgür bir biçimde hareket etmemizi sağlayan şey Propriyosepsiyon olmaktadır. Durum böyle olunca insanlar bacaklarına doğrudan bakmak durumunda kalmadan uzuvlarını sorunsuz bir biçimde kontrol edebilme yeteneğine sahip olmaktadırlar.

Bir gri bildirim döngüsü olarak bilinen Propriyosepsiyon sinir sistemi içerisinde bulunduğumuz pozisyonu da doğrudan olacak bir biçimde beyine iletir. Bu sayede de kolumuzu gözlerimizi kapatmış olsak bile rahat bir şekilde kontrol edebilir ve bu sayede de başımızın üzerine ya da ayaklarımıza götürebiliriz. Bu olgu, yüzeyleri ve cisimleri otomatik olarak algılama yeteneğidir. Bu olgu sayesinde kişiler bir yüzeyden başka bir yüzeye doğru yürüseler bile iki yüze arasındaki farklı algılar ve otomatik bir şekilde de duruma göre çabuk bir şekilde uyum sağlamaktadır.

Propriyosepsiyon Sistemi Nasıl Çalışır?

Vücudun otomatik olarak kendini kontrol edebilmesini sağlayan Propriyosepsiyon sistemi nasıl çalıştığı ve anatomisi pek çok kişi tarafından merak edilmektedir. Propriyosepsiyon beyne uzuvların hangi pozisyonda olduklarına dair bilgi vermektedir. Bu da duyusal sinir uçlarından meydana gelmektedir. Beyin ile iletişimin kurulması ardından eklemlerin hangi pozisyonda yer aldıkları ve çevresinde yer alan kaslar ile ne kadar bir gerilime sahip oldukları direk olarak iletilir. Bu durumda sinirler tüm kas demetini çevrelemektedir. Aynı zamanda beyinde vücudun kaslarına ve eklemlerine ne olduğu da direk olarak belirtilmektedir.

Propriyosepsiyon anatomisi kaslarda, eklemlerde ve eklemlerin çevresinde yer alan ligamanlarda yer alan reseptör sinirlerden meydana gelmektedir. Bu sistem bölgede yer alan ne kadar gerginlik bulunuyor ise ya da kasılma meydana gelmiş ise hepsini otomatik bir biçimde ölçmektedir. Resöpterler bu noktada gerilimi algılayabilirler. Bu durum da alınan bilgiyi omurilik ile bir kanal boyunca işlendiği serebelluma giderken iletmektedir. Daha sonrasında ise beyin hareketi üretmek adına kaslara büzülme ya da gevşeme sinyallerini vermektedir ve daha sonrasında gerekli yanıtı oluşturmaktadır. Meydana gelen bu sistem bilinçaltı olarak bilinmektedir. Bu nedenle de meydana gelecek hareketleri düşünmeye gerek bulunmamaktadır. Aynı zamanda bu hareketlerde düzeltmeler ya da ayarlamalar yapmak da mümkündür.

Propriyosepsiyon Sisteminin Bozulması

Otomatik olarak duruşu sağlayan Propriyosepsiyon sistemi bozulması insan hayatını ciddi anlamda olumsuz bir yönde etkilemektedir. Bu sistem, herhangi bir yaralanmaya ya da ameliyat ardından meydana gelebilmektedir. Kişiler meydana gelen bu hasarı fark edemeyebilirler. Özellikle de eklemler herhangi bir hasar gördükleri zaman acı çeken kişilerin Propriyosepsiyon kabiliyetlerinde bir azalma meydana gelmektedir. Bu anlarda kişiler her an dengelerini kaybetmek üzere gibi de hissederler. Üst kısımlarda meydana gelen yaralanmalar da bu sistemin bozulmasına neden olabilmektedir. Özellikle de bir yere ulaşmak ya da yetişmek konusunda zorluk çekebilirler. Yine bu anlarda hassas hareket isteyen ince motor görevler de ciddi anlamda sıkıntıya sebep olmaktadır.

Propriyosepsiyon Sistemi Nasıl Geliştirilir?

Yaşanan olumsuz bir kaza ya da yaralanma ardından Propriyosepsiyon sisteminde bir bozulma meydana gelebilmektedir. Böyle bir durumda Propriyosepsiyon sistemi geliştirmek adına belirli egzersizlerin yapılması gerekir. Bu egzersizlerin düzenli bir şekilde uygulanması zaman içerisinde bu sistemin geliştirilmesini sağlamaktadır. Yapılacak egzersizlerden bazıları; T-Stance denge egzersizi, BOSU ball adımları, üst ekstremite fonksiyonel uygulama ve hareketleri şeklindedir.

Propriyosepsiyon Geliştirme Hareketleri Nasıl Yapılır?

Meydana gelen kazalar ya da yaralanmalar ardından Propriyosepsiyon sisteminde ciddi sorunlar meydana gelebilmektedir. Bu sorunların meydana gelmesi gündelik hayatın aktivitelerini oldukça olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle de Propriyosepsiyon kabiliyeti azalan kişiler bu kabiliyeti yeniden kazanmak ve geliştirmek adına belirli egzersizleri uygulamaları gerekmektedir. Yeniden Propriyosepsiyon kabiliyeti kazanmak isteyen kişilerin yapacakları egzersizleri belirli bir düzen çerçevesinde aksatmadan yapmaları gerekir.

Propriyosepsiyon geliştirme hareketleri için egzersizlerin giderek ilerlemesi gerekir. Aynı zamanda bunu sağlamak adına başlangıç seviyesinde basit hareketlerin ve egzersizlerin tercih edilmesi gerekir. Giderek zorluk seviyesinin artırılası dengenin ve Propriyosepsiyon gücünün giderek artmasını sağlayacaktır. Bunun için başlangıç aşamasında düz bir zeminde duruyor iken bir diğer aşamada daha zorlayıcı bir zemine geçiş gerçekleştirilebilir. Aynı zamanda uzuvlara bakmak zorunda da kalınabilir. Başlangıç aşamasında zorluk yaşamamak adına uzuvlar kontrol edilebilir. Ancak ilerleyen zamanlarda egzersizlerin biraz daha zorlanması gerekir. Giderek Propriyosepsiyon sistemi geliştirileceği için egzersizlerin düzenli uygulanması ile birlikte ilerleyen süre içerisinde uzuvlara bakmaya da gerek kalmamaktadır. Böylelikle d denge yeniden sağlanabilir.