Altınorda Devleti

Altınorda devleti aynı zamanda altın ordu devleti olarak da bilinen bir birlik olmakla birlikte, adını, çadır ya da otağ anlamına gelen orda kelimesinden aldığı bilinmektedir. Kelimenin kökeni Moğol diline dayanmakla birlikte, dönem hanının çadırının üst kısmının altın yaldızlı işlemelere sahip olmasından dolayı bu ismi aldığı bilinmektedir.

Devletin başında ilk dönemler cengiz han olmakla birlikte ilerleyen dönemlerde torununun yönetime geçtiği ve kendi döneminde Volga Bulgarlarını ortadan kaldırdığı bilinmektedir.

Yine aynı hükümdarın, Volga Bulgarlarından sonra Kuma Bulgarları üzerine yürüdüğü ve bu topluluğu dağıttığı bilinmektedir. Devletin net bir şekilde kurulması, Batu Hanın idil nehri kenarında devletin ilk temellerini atması sayesinde olmuştur.

Altınorda Devletinde Genişleme Politikası

Altınorda devleti hükümdarı olan Batu Han, cengiz hanın torunlarının iki tanesinin peş peşe ölmesi sonucunda devlet hükümdarlığına ulaşma şansı bulmuş ve bu durumdan dolayı genişleme politikasını izlerken oldukça rahat etmiştir.

Bununla birlikte tarihi kayıtlara göre öncelikle İdil nehri civarında devletin temellerini kurmuştur. Temelleri kurulan devletin ardından, genişleme politikaları işlenmeye başlamıştır. Genişlemeye ilk olarak İrtiş boyundan Aral gölü kuzeyine kadar olan havzada başlanmıştır.

İlerleyen dönemlerde devletin daha da genişlediği bilinmekle birlikte, kurulum alanı olarak Kuma Bulgarlarının sürüldüğü alan da altın orda devleti sınırları içerisine dahil edilmiştir.

Özü boyu ve turla sahasına kadar genişlemiş olmakla birlikte, devletin başkentinin Saray şehri olduğu bilinmektedir.

Altınorda Devletinde İşleyiş Politikaları

Altınorda devleti genişleme ve büyüme aşamasından itibaren, devletin atası kabul edilen Cengiz Hanın politikalarına göre kurulmuş ve yönetilmiştir.

Bunun yanı sıra, devletin genişlemesi ve yayılmasında üstün başarı gösteren Batu Hanın ilerleyiş politikası da göz önünde bulundurularak Cengiz Han politikaları ile Türk devleti anlayışı ustalıkla birleştirilmiştir ve devlet bu iki yönetimin birleştirilmiş hâli ile yönetilmiştir.

Bunun yanı sıra sınırlar içerisine dahil edilen diğer devletlerin de politikaları göz önünde bulundurularak yönetime devam edildiği bilinmektedir. Altınorda devleti içerisinde Müslümanlık anlayışının yayılması ise, Batu hanın ölümünden sonra tahta geçen kardeşi sayesinde olmuş olmakla birlikte, bu hükümdar sayesinde devlet İslami anlayışlara uygun olarak da yönetilmiş ve bu yönetim şekli oldukça da başarılı olmuştur.

Altınorda Devletinde Dağılma Dönemi

Altınorda devleti Batu han döneminde cengiz han ve türk devleti anlayışları birleştirilerek yönetilmiş ve Batu handan sonra başa geçen kardeşi sayesinde İslami yönetim biçimi ile tanışmıştır.

Bunun yanı sıra, bu hükümdarın ölmesinin ardından başa geçen oğullarından bir tanesi, ilerleyen dönemlerde devleti bir bütün olarak bir arda tutmayı başarmış olmakla birlikte, diğer oğlu döneminde devletin dağılmaya başladığı bilinmektedir.

İlerleyen dönemlerde devletin başına 14 farklı hükümdar geçtiği bilinmekle birlikte, bu hükümdarların hiçbirinin devleti eski kudretli günlerine geri getiremediği bilinmektedir. Bununla birlikte, devletin bu zayıflığından faydalanan pek çok beylik ve prenslik arasında savaşlar çıkmış ve bu durum devletin tamamen zayıflamasına neden olmuştur. Ayrıca bu dönem aralığında Rusların Altınorda devletine karşı isyan ettikleri de bilinmektedir.

Altınorda Devletinde Yeniden Yükselme ve Çöküş Devri

Altınorda devleti başa geçen ve devleti eski günlerine kavuşturmayı hedefleyen bir hükümdar önderliğinde, eski günlerinin kudretine bir miktar yaklaşmış olsa da bu hükümdarın ölümünden sonra yeninden zayıflamaya başlamıştır.

Bu hükümdarın genel olarak başarılı sonuçlar aldığı ve Moskova ile savaşlara girdiği bilinir. Moskova üzerinden Rusların kaçtıkları ancak yine de devletin işgalinden ve savaşlarda kurtulamadıkları da tarihi kayıtlar arasında yer almaktadır.

Bunun yanı sıra, devlet ilerleyen dönemlerde olmalı ile savaşa girilmesi durumundan faydalanmış ancak herhangi bir olumlu sonuç alamayarak beyliklere bölünmüştür. Beylikler ile idare edilmeye devam eden devletin ilerleyen dönemlerde tamamen parçalandığı bilinmektedir.