Batı Trakya Bağımsız Hükümeti

Batı Trakya hükümeti, 31 Ağustos 1913 tarihinde Batı Trakya’da kurulmuş olan hükümettir.

Balkan Savaşları sonrasında Batı Trakya‘da Türkler ve Pomaklar başta olmak üzere çoğunluğu Müslüman ahali tarafından kurulan 3 ay yaşamış bir devlet olarak bilinir. Kuvayı Milliye tabiri ilk defa Batı Trakya mücadelesinde kullanılır.

Bu hükûmet Osmanlı Devleti tarafından tanınmamış devlet olarak bilinir. Batı Trakya bölgesi henüz kendisine ait olmayan Yunanistan devletinin ise, siyasi sebeplerden dolayı böyle bir devlete sıcak baktığı, hatta kendi iradesi ile Dedeağaç‘ı bu devlete teslim ettiği bilinmektedir. Bulgaristan ve Osmanlı Devleti ise yine siyasi sebeplerden dolayı bu devletin yıkılmasını istemişlerdir.

Genel Olarak Batı Trakya Hükümeti

Osmanlı Devleti, Balkan Savaşı ile ilgili olarak son antlaşmayı, bilindiği üzere 13 Mart 1913’te Sırbistan ile imzalamıştır.  İki devletin ortak sınırı kalmamış, bu antlaşmada daha çok Sırbistan’da kalan Türker’in durumu konusuna yer verilmiştir ve “Batı Trakya Geçici Hükûmeti” kurulmuştur. Ancak hükümetin varlığını yalnızca 3 ay sürebildiği bilinmektedir.

Hükûmet 31 Ağustos 1913 tarihinde kurulmuştur. Hükûmetin Enver Paşa‘nın emri ile Teşkilât-ı Mahsusa tarafından bölgenin Bulgarların eline geçmesini önlemek amacıyla kurulduğunu belirten kaynaklar bulunmaktadır.

29 Eylül 1913’te Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında yapılan İstanbul Antlaşması ile Edirne dahil Doğu Trakya‘nın Osmanlı Devleti’ne verilmesine karşılık Batı Trakya Bulgaristan’a kalmıştır. Batı Trakya Geçici Hükûmeti bu duruma karşı çıkmış ve antlaşmayı tanımadığını ileri sürmüştür.

Bu gelişmeler üzerine Bulgaristan, bölgede yığınak yapmaya başlamıştır. Ancak o dönemde Osmanlı Devleti, yeni kurulan bu devlete dış baskıların da etkisiyle olumlu bakmamıştır.

Buna ilaveten İstanbul’daki siyasi iktidar kavgası ve kargaşası Batı Trakya’da böyle bir bağımsız devletiyle ilgilenme olasılığını yok etmiştir. Bunun üzerine Sadrazam Sait Halim Paşa hükûmeti, “Batı Trakya Geçici Hükûmeti” üzerine baskı yaparak bölgenin boşaltılmasını sağlamıştır.

Batı Trakya Hükümetinde Dağılma Süreci

Nitekim 29 Ekim 1913 tarihinde imzalanan İstanbul Antlaşması’yla Osmanlı hükûmeti, Batı Trakya’yı bütünüyle Bulgaristan’ın eline bırakmıştır. 14 Kasım 1913’te Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalanan Atina Antlaşması, Batı Trakya içerisinde yaşayan Müslüman Türk azınlık açısından Yunanistan’a en fazla sorumluluk getiren anlaşma olarak bilinmektedir.

Anlaşma şartları gereğince Yunanistan’a bırakılan topraklarda kalanların yaşam, mal, din ve gelenekleri güvence altına alınarak, bu insanlar Yunan kökenli vatandaşlarla aynı haklara sahip olacaktır. Ayrıca dinlerinin gereklerini de açık bir şekilde ve rahatlıkla yerine getirebileceklerdir.

Ayrıca 1913 Atina Antlaşması Yunanistan topraklarının hepsinde Müslüman cemaatlerin tüzel kişiliğinin tanınması açısından büyük önem arz etmektedir.

Ekim 1913 başlarında Osmanlı Devleti Batı Trakya Bağımsız Hükümeti’nin Bulgarlara direnişi bırakması için Miralay Cemal Bey‘i bölgeye göndermiştir.

“Batı Trakya Bağımsız Hükümeti’nin toprakları, General Lazarof komutasındaki Bulgar kuvvetlerince 30 Ekim 1913 tarihine kadar tamamen işgal edilmiş ve bu devlet sona ermiştir. Böylece Ağustos 1913’ün ilk günlerinde, Batı Trakya’da büyük ümitlerle başlayan bu kurtuluş mücadelesi de üç ay sonra Ekim sonlarında acı bir düş kırıklığı ile bitmiştir.

Bölgede bir yoğunluk oluşturan Türkler ve yüzyıllardır Türk hakimiyeti altında kalan bu topraklar da Makedonya gibi sınır dışı edilmiştir.

1912 Ekim’inde başlayan, sonradan Romanya‘nın da katılmasıyla bütün Balkanları kapsayan büyük kavga, Ağustos 1913’te yani 10 ay gibi kısa bir süre sonunda sona ermiştir.

Bu büyük kavga neticesinde mirastan en büyük payı Yunanistan devletinin aldığı bilinmektedir.

Aradan geçen süre içinde Geçici Hükûmet bütün bölgede teşkilatını kurmuş ve 30000 kişilik bir de savunma gücü oluşturmuştur. Bağımsızlığını ilan eden yeni yönetim, ilk olarak ülkenin sınırlarını belirlemiş, bağımsız devletin sembolü olan ay yıldızlı, yeşil, beyaz bayrağı resmi binalara çekmiş, 29.170 kişilik ordusunu kurup, bütçesini hazırlamış, pul bastırarak, pasaport uygulamasına geçilmiştir.

Bu arada Osmanlı yasa ve tüzükleri aynen kabul edilerek davalara da Garbi Trakya Adliyesi bakmıştır. Selanik doğumlu bir Yahudi olan Emanuel Karasu (Carasso) tarafından resmi bir haber ajansı kurulmuş; Fransızca ve Türkçe olarak Müstakil-Indépendant adında bir gazete basılmıştır.