Büyük Bulgar Hanlığı

Büyük Bulgar hanlığı, birden çok Türk kavminin birleşmesi ile ortaya çıkmış olmakla birlikte, Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflaması sonucunda bağımsız olmuş bir devlettir.

Bulgarların, hunlar ile kültür alışverişinde bulundukları ve ilerleyen dönemlerde batıya göç eden hun boyları nedeni ile daha da geriye, kuzeye çekildikleri bilinmektedir. İlerleyen dönemlerde Avrupa hunlarının parçası haline geldikleri de bilinmektedir.

Devletin çok uzun ömürlü olmadığı ve hanlarının ölmesi sonucunda hazarların baskısı altında kalarak yok oldukları da tarihi kaynaklarda yer almaktadır.

Kısaca Büyük Bulgar Hanlığı Tarihi

Birden fazla Türki kavmin birleşmesi sonucunda ortaya çıkmış bir devlet olan büyük Bulgar hanlığı 630 yılında kurulmuştur.

5. yüzyıl civarında Sabir Türkleri ile karşılaştıkları ve bu nedenle daha da geriye çekildikleri bilinmekle birlikte, bu durumun sonucunda Avrupa hunlarının bir parçası haline geldikleri bilinmektedir.

Bulgar adı ise, Avrupa hunları ve ogur Türkleri arasında kalan kısma verilmiş bir isim olarak kaydedilmiştir. Topluluğun hunlardan sonra sabirlerin ve Göktürklerin kontrolü altına girdiği de bilinmektedir.

Taraf değiştiren bir politikaları olmasına karşın, Avar devletinin İstanbul’u kuşatmasına yardım ettikleri de kayıtlar arasında bulunmaktadır. İsimlerinin anlamının “bugalanmak” kelimesi kökeni ile “karışmak” anlamına geldiği bilinmekle birlikte, birden fazla Türki kabilenin birleşmesi sayesinde kurulan bir devlet olduğundan dolayı bu ismi aldıkları düşünülmektedir.

Büyük Bulgar Hanlığının Genişleme Dönemi

Komutanlarının ve kalabalık, güçlü ordusunun yardımı ile, büyük Bulgar hanlığı üzerinde hakimiyeti süren hükümdarın, sınırlarını batı Avrupa’ya kadar genişleterek bir dünya imparatorluğu kurduğu bilinmektedir.

Bunun yanı sıra, öncelikli olarak bu genişletme işine Karadeniz kıyılarından başladığı ve burada, halen küçük sayılan devletine 7 Slav boyunu katarak genişlemeye başladığı da bilinmektedir. Slav boylarının katılması için iznin Bizans imparatorundan alındığı da bilinmektedir.

7. yüzyılın ilk yarısı civarında Karadeniz kıyısına gelinmiş olmakla birlikte, Sabirler ve ogurlar gibi Türki kavimlerin de Bulgar hanlığı içerisine dahil edildiği bilinmektedir. Bu birleştirme ve genişleme işlemi sırasında büyük Bulgar hanlığı hükümdarının Göktuğ han olduğu bilinir.
8. 

Büyük Bulgar Hanlığında Savaşlar

Büyük Bulgar hanlığı, başlarındaki Göktuğ hanın hücum ordusunu tekrar kurması ile pek çok savaşa katılmış ve bu sayede topraklarını fazlasıyla genişletmiştir.

Göktuğ hanın 40 bin süvari ile Kafkasya’yı fethetmeye gittiği bilinmektedir. Bunun ardından doğu Anadolu bölgesine kadar olan tüm toprakları da sınırlarına dahil ettiği bilinmektedir.

Bu fetih hareketlerinden sonra roma üzerine 2 defa saldırdığı ve bu saldırıyı 100 bin kişilik hücum ordusu ile yaparak, her 2 saldırı sonrasında da zafer kazandığı bilinmektedir. Bu zaferler sonrasında toprakların dalmaçya kıyılarına kadar genişlediği de bilinmektedir.

İlerleyen dönemlerde Göktuğ han, eston toprakları da dahil olmak üzere, komutanları yardımı ile hemen her yeri topraklarına katarak ilerlemiştir. Bunun devamında, kendisine tüm Avrupa’yı hedef olarak aldığı ve bu amacını batı Avrupa’yı fethederek kısmi olarak gerçekleştirdiği bilinmektedir.

Bununla birlikte, Bulgar hanlığının alt dallara ve kollara ayrıldığı bilinmektedir. Bu kollardan bir tanesi, hazar boyları egemenliğini kabul eden kara ön Bulgarlar olarak adlandırılmıştır.

Halkın önemli bir bölümünün kuzeye göç ettiği ve burada ak ön Bulgarlar da denilen bir topluluk oluşturdukları bilinmektedir. Bugün Bulgaristan olarak bilinen yerin temeli ise, tuna ön Bulgarları sayesinde atılmıştır.

Birinci Bulgar imparatorluğu devletini kurmuşlardır ve bu durum, günümüzde Bulgaristan olarak adlandırılan yerin ve halkının temellerini atmıştır. Başka bir grubun ise Avar devletine katıldığı bilinmektedir. Bu grubun daha da batıya ilerlediği bilinir.