Gagavuz Özerk Cumhuriyeti

Gagavuz özerk cumhuriyeti, Moldova’ya bağlı olmakla birlikte köken olarak oğuz Türklerinden geldikleri düşünülmektedir.

Kökenlerinin 2. Selçuklu hükümdarı izzettin Keykavus ile de bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Eski SSCB topraklarında güncel olarak 250 bin Gagavuz’un yaşadığı bilinmektedir.

Bu nüfusun büyük bölümünün Moldava’da olduğu bilinmekle birlikte, pek çok yerde yaşamını sürdüren Gagavuzların da olduğu bilinmektedir. Ukrayna da Gagavuz köyleri bulunmasının yanı sıra, Yunanistan, balkanlar ve Bulgaristan da da pek çok Gagavuz’un yaşadığı bilinmektedir.

Kısaca Gagavuz Tarihi

Gagavuz özerk cumhuriyeti, ilk dönemlerde Ortodoks kökenli Türklerden oluşmakla birlikte, ilerleyen dönemlerde balkan yönetimi altına girmişler ve daha sonra Osmanlı yönetimi altında kalmışlardır. Bulgar yönetimi altında kaldıkları dönemde ortodoksluğu benimsedikleri bilinmektedir.

11.yüzyıl civarında bağımsız olmak için harekete geçmiş olmalarının yanı sıra, balkan baskısına dayanamayarak Rusya tarafına göç ettikleri ve bu civara yerleştikleri bilinmektedir.

19. yüzyılda meydana gelen Türk Rus savaşları sırasında, Türkçe konuşan ancak Moldova’da yaşayan Gagavuzlardan bir bölümü göç etmiştir. 15 gün süren bağımsızlık dönemi sonrasında, Sovyet, Rus ve Romen egemenliği altında yaşamışlardır.

Pek çok tarihçinin bu halkı en ilginç Türk devletinin kurucusu olarak kabul etmekle birlikte, Gagavuzların daha önceleri Dobruca prensliği ve uzi eyaleti adları altında da devletler kurduğu ve 200 yıldan fazla bir süre ayakta kaldıkları bilinmektedir.

Gagavuz halkının büyük çoğunluğunun Gagavuzlardan oluşmasının yanı sıra moldovan, Bulgar, Rus ve az sayıda Ukraynalıyı da bünyesinde barındırdığı bilinmektedir.

Gagavuz Özerk Cumhuriyetinde İç Siyaset ve Yönetim

Gagavuz özerk cumhuriyeti, başka ile yönetilmektedir ve bu duruma bağlı olarak ülkedeki en üst kademe yönetim statüsü başkan olarak belirlenmiştir.

Halkın kararı ile başkanlar 4 yılda bir defa, halk tarafından ve seçimle başa gelmekle birlikte Moldova cumhurbaşkanının onayı ile Moldova cumhuriyet meclisinde üye olarak kayıtlı olmaktadırlar.

Gagavuz’a cumhuriyeti içerisinde yasa ve yürütme işlerine bakan bir icraat kurulu bulunmaktadır ve bu kurulun yasa taslağı hazırlayarak Moldova cumhur başkanına gönderme yetkisi olduğu bilinmektedir.

Cumhuriyet içerisinde, Gagavuzların yaşadığı her yerden temsilcileri olan ve toplamda 34 temsilci ile hizmet veren bir halk meclisi bulunmaktadır. Bu meclisin yasama organı olarak hizmet verdiği bilinmektedir.

Gagavuz Özerk Cumhuriyetinde Tarım ve Ekonomi

Gagavuz özerk cumhuriyeti, toprakları sebebi ile oldukça verimli bir tarım arazisine sahiptir.

Kiralama yöntemi ile yalnızca arazilerin değil modern ve teknolojik tarım makinelerinin de kullanıma sunulduğu bilinmekle birlikte, bu durumun özel çiftlerin üretim kapasitesini artırmak adına uygulandığı bilinmektedir.

Bunun yanı sıra, üzüm işleme, şarap üretimi, meyve işleme ya da ay çiçeği yetiştirme gibi pek çok farklı alanda tarıma yatırım yapılmaktadır. Bilinen ne büyük ve en fazla sayıda olan fabrikalarının şarap üzerine olduğu kaydedilmiş olmakla birlikte, başka pek çok alanda da fabrikalarda üretim hizmeti verilmektedir.

Un, süt ve yem fabrikaları, kilim ve konfeksiyon fabrikaları gibi pek çok alanda geniş çaplı hizmetler verilmekte ve yatırım yapılmaktadır.

Gagavuz Özerk Cumhuriyetinde Serbest Sanayi Bölgesi

Gagavuz özerk cumhuriyeti ve Moldova cumhuriyeti anlaşmaları uyarınca, 25 yıl hizmet vermesi şartı ile bir serbest sanayi parkının açılmasına karar verilmiştir.

Valkaneş olarak bilinen serbest alanın amacının yabancı yatırımcıların dikkatini çekmek olduğu bilinmekle birlikte, anlaşmalar uyarınca bu yatırımcıların rahatça çalışabilmeleri için her türlü imkân ve olanak sağlanmaktadır.

Bölgenin idaresi tarafından tescili yapılan her firmanın, yabancı ya da yerli, özel ya da tüzel olması fark etmeksizin çalışmasına izin verilmektedir. Otelcilikten lokanta hizmetlerine kadar pek çok farklı alanda hizmet verilmesine elverişli bir bölge olmakla birlikte, genel müdürü Moldova tarafından atanmaktadır.