Büyük Hun İmparatorluğu

Tarihi kayıtlarda Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu olarak da bilinen M.Ö 220 yıllarında hüküm sürmüştür.

Büyük Hun İmparatorluğu Kuruluşu

M.Ö 200 tarihlerinde hükümdarı Teoman tarafından kurulduğu belgelerle kanıtlanmaktadır. İşgal ve savaşlarla geçen tarihi olduğundan fazla bir kayıt ve bilgi bulunmamaktadır. Büyük Hun İmparatorluğu’nun ilk adımlarının atıldığı yer olarak Moğolistan bilinir.

Büyük Hun İmparatorluğu Kurucusu

Kayıtlara göre hükümdar Teoman Asya Hun İmparatorluğunu kurmuştur. Ancak onu bu günlere getiren ve büyüten kişi Mete Han’dır. Mete Han İpek Yolu’nda hakimiyet için Çin ile savaşmış ve M.Ö 200 tarihinde Çin’i vergi vermesine zorlamıştır. Mete Han döneminde, Sibirya, Çin ve Japon denizleri arasında kalan yerleri hüküm sürmüştür. Mete Han her zaman Çin ile ticari ilişkilerini mesafeli tutmayı başarmıştır.

Hunların Çin hakimiyetine girmeden sürekli gelişmelerinin bir diğer sebebi ise Çin’in iç politikasının karışmasıdır.  Hun Devleti’nin yapmış olduğu saldırılar ile 5 tane Çin Krallığı’na son verilmiştir. Hunlarla iş birliği yapan Tıs Hanedanı Çin devleti liderliğine gelmiştir. Fakat bu da uzun sürmemiş ve Hun toprakları altında yıkılmıştır.

Büyük Hun İmparatorluğunun Başkenti

Farklı kaynaklardan söylenenlere göre başkenti kaynaklara göre değişmektedir. Bir kaynak Segedin olduğunu iddia etmektedir. Diğer kaynak ise Sycambria olduğunu söylemektedir. Kesin bir bilgi veya bulguya rastlanılmamaktadır.

Büyük Hun İmparatorluğu Bayrağı

Büyük Hun İmparatorluğu’nun iki tane bayrağı olduğu iddia edilmektedir. Birincisi, ağzından alev çıkaran ve kuyruğu sarılı olan bir ejderha, ikincisi ise kanatlarını açmış olan ve kafasının üstünde kral tacı bulunan bir kuştur. Genellikle sancak bayrağı olarak ejderha olan bayrak kullanıldığı iddia edilmektedir. Bu bayrakların anlamı ise ejderhanın sanki dünyanın üstüne oturmuşçasına çizilmiş ve Hun İmparatorluğu ise dünyanın yarısına hüküm sürmüştür. Kuş ise kafasında kral tacının bulunması Dünya üzerindeki hakimiyetini simgelediği söylenir.

Büyük Hun İmparatorluğu Bulunduğu Konum

Çin’in kuzeybatısında olan ve buradan dünyaya yayılan Büyük Hun İmparatorluğu’nun hakimiyeti dünyanın dörtte üçüne kadar hakim sürmüştür. Şu anda olan ve Mete Han’ın torunları olarak yaşamlarını devam eden insanlar Moğolistan’da yaşamlarını sürdürmektedir.

Büyük Hun İmparatorluğu’nun Geçim Kaynakları

Büyük Hun İmparatorluğu halkı geçimini hayvancılık yaparak sağlamaktadır. Bu hayvanlar at, keçi ve sığırdır.  Aynı zamanda büyük bir İmparatorluk olduğu için çeşitli yerlerde tarım ve çiftçilik bolluğu yaşanmaktadır. Avcılıkla da hayvan derisini satarak bir gelir elde etmektedir. Büyük Hun İmparatorluğu ise gelirini İpek Yolu’nu vergiye dayatmaktan ve aynı metodu Çin’e uygulayarak Çin’den de vergi alırdı. Savaş ganimetleri devletin kasasına aktarılırdı. Savaşlarda adam öldürmek veya esir almak Büyük Hun İmparatorluğu tarafından o kişiye çeşitli hediyeler verilirdi. Her sonbaharda insan ve hayvan sayımı yapılırdı. Ülkedeki o dönemlerde yaşayan insanların refah seviyesi çoktur ve açlık yoksulluk gibi kavramlar ülkeye uzun süre uğramamıştır.

Büyük Hun İmparatorluğu’nun Dini İnançları

Büyük Hun İmparatorluğu’nda yaşayan halk, Tek Tanrı’ya inanılıyor. Şimşek veya yıldırım çaktığında bu inanca sahip insanlar, Tanrı’yı kızdıracak bir şey yaptığına inanıp, ondan af dileyip ve Tanrı’ya çeşitli hediyeler ikram ediyorlardı.

Büyük Hun İmparatorluğu’nun Yükselişi

Birçok kavimden insan bulunduran Büyük Hun İmparatorluğu, Moğollar, Tunguzlar ve Türkler bu devlette kalmıştır. Bu kavimlerden en baskını Türklerdir. Askeri ve kültürel yapıda bütün imparatorluğa hükmetmiştir. Devletin adı halk anlamına gelmektedir. Hun kavminden olanlar genellikle avcılık ve hayvancılık yaparlardı. Bozkırda yaşamayı alışkınlık etmişlerdi. Savaşcıl bir karaktere sahip olan Hunlar Türk boylarının ataları olarak bilinmektedirler.

Hunlar, Türklerin kurmuş olduğu imparatorluktur. Sürekli göçebe halde olan Hunlar zamanla devletlerinin topraklarını genişletmiştir.

Mete Han ve Hun İmparatorluğu’nun Yükseliş Dönemi

Hunların bilinen hükümdarı olan Mete Han, babası tarafından ülke dışına sürgün edilmesine rağmen büyük bir ordu toplayıp geri dönmüş ve babasının elinden ülkeyi alarak başa geçmiştir. Hükümdar olunca ilk işi Doğu tarafına yöneldi ve doğu kavimlerini helak etti. Hun devletinin sınırları genişlemeye başladı. Doğudaki zaferlerle geçen savaşların ardından bu sefer batı topraklarına yöneldi ve o meşhur yapıyla karşılaştı. Çin Seddi’ni gören Mete Han korkmadı ve yine de setlere kadar gitti. Mete Han Büyük Hun İmparatorluğu’nu batı kısmında genişlettikten sonra gözünü Çin’e çevirdi.

M.Ö 206 ve 220 tarihleri arasında Kaoti Çin hükümdarı olarak başa geçmişti. Mete han Meji şehrini işgal ederek savaşı başlattı. Meji komutası elinde bulunan Sin teslim olmuştur. Mete Han, Çin hükümdarına dünyada cehennemi yaşatmaya ant içmiş bir şekilde üstüne yürüdü. Kaoti bir şekilde kaçtı. Bu süreden sonra Çin ile Hun anlaşma sağlandı.  Bu anlaşmadan sonra Büyük Hun İmparatorluğu batıdaki sınırlarını genişletmeye devam etti. Tibet hükümdarı ve birçok hükümdar, savaşmadan kendini Büyük Hun İmparatorluğuna buyruğuna girdi. İpek Yolu gibi önemli ticaret merkezi olan alana yıllarca Büyük Hun İmparatoru hükmetmiştir. Buraya hükmetmek için girilen savaşları Mete Han zamanında hiç kaybetmemeyi başarmış ve bu bölgeye hükmetmeye devam etmiştir.

Mete Han, ülkenin topraklarının en geniş olduğu dönemde hükümdarlık yapmıştır. M.Ö 174 tarihinde hayata gözlerini yummuştur.

Mete Han’dan Sonrası Hakimiyet Mücadelesi

Mete Han’dan sonra gelen hükümdarlar devletin merkezinin iyi olması konusunda sağlam kararlar almıştır. Fakat Çin’den gelen prensesler ülkeyi bölmeye başlamış ve ülke aheste bir şekilde gücünü kaybetmeye başlamıştır.  Hükümdar olan Tanhu, askeri karakterde değil barışçıl bir yapıya sahip olmasıyla Çin’in önü açılmaya başlamıştı.

Büyük Hun İmparatorluğu Parçalanması

Büyük Hun   İmparatorluğu, Mete Han dönemiyle altın çağını yaşadığını anlamıştır ve ondan sonra gelen hükümdarlar Mete Han gibi karakteristik yapıya sahip olan kişiler olmamıştır.  Ülkede kendi içinde bölünmeler başlamış ve doğu, batı hun olarak ayrılmıştır.

Batı Hunları Çiçi hükümdarlığında Türkistan’da kurulmuştur. Burada Çinliler ile savaşta olan Çiçi yeteri kadar Türk askeri olmadığından Çinlilere bir türlü üstünlük sağlayamadı. Ayrıca askerleri tarafından korkak olarak ilan edildi. Sebebi ise saldırmak varken kalesinde kalmasıdır.

Doğu Hunları ise başka bir yere gitmiştir. M.s 48 tarihine kadar varlığını sürdürmüştür. Bu tarihte doğu hunları kendi içinde kuzey- güney olarak ayrılmıştır. Yaşanan kuraklık ve iklim değişikliğinden dolayı açlık çeken Hunlar, Avrupa’ya göç etmek zorunda kalmıştır.

Büyük Hun İmparatorluğu Savaşları

Büyük Hun İmparatorluğu, kaldığı dönem boyunca birçok savaş yapmıştır. Ama en akılda kalanları ise Çin seferleri olmuştur. Mete Han’ın emrinde yüz bin asker sayıda olup Çin askerleri ise bu sayının üç katıdır. Girdikleri savaşta ise galip gelen Mete Han’dır. Günümüzde milyonlarca turisti Çin’e gitmesine sağlayan sebep ise Çin Seddi’dir. O kadar uzundur ki uzaydan bile çıplak gözle görülebilir bir biçimdedir.

Çinle her savaşını kazanan Mete Han, Çin’i vergiye bağlasa da bir türlü ele geçirememiştir. Orta Asya’nın tamamına yayılmasını sağlayan hükümdar Mete Han’dır.