Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti
Tam adı Cenubi Gabri Kafkas Hükümeti Muvakattei Milliyesi’dir. 19 Ocak 1919 tarihinde kurulmuştur. Güneybatı Kafkas Geçici devleti İngilizlerin işgaliyle yıkılmıştır. Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti’nin kapsadığı alanlar:
- Kars
- Ordubad
- Batum
- Culfa
- Ahıska
- Nahçivan
- Ahılkelek
- Nuraşen
- Artvin
- Aralık
- Ardahan
- Serdarabat
- Acara
- Iğdır
- Posof
- Kulp
- Çıldır
- Kağızman
- Göle
- Karapınar
- Oltu
- Karapınar
- Sarıkamış
- Karakurt gibi yerleri kapsayan bir devletti. Kars Cumhuriyeti ya da Güneybatı Kafkas Devleti olarak da anılmaktadır.
Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti’nin Kuruluş Süreci
Ahıska Hükümet-i Muvakkatası ve Aras Türk Hükümeti tarafından Kars İslam Şurası toplanmıştır. I. Dünya Savaşı’nı kaybeden Osmanlı Devleti, Mondros anlaşmasına göre tüm birliklerini Güney Kafkasya’ya çekecekti. Osmanlı, Kars haricindeki doğudaki birliklerini Kafkasya bölgesine doğru çekmeye başlamıştır. Kars’tan birliklerin yollanmamasının nedeni halkın bir hükümeti kurma fikridir. Birliklerin tamamen çekilmesi Üç Liva yani Kars, Ardahan ve Batum’un Ermenilerin eline bırakılmış olacağıdır. Bunun üzerine Ahıska Hükümet-i Muvakkatası’nın aldığı karara göre Emir Bey Ekberzade öncülüğünde geçici bir Aras Türk Hükümeti’nin kurulma kararı verilmiştir. Kars İslam Şurası, Emin ve Fahreddin Bey liderliğinde kurulmuştur.
Kısa bir süre sonra Kars’taki tüm şura ve medreseler Kars Milli İslam Şurası Merkez-i Umumisi adıyla toplanmıştır. 60’a yakın grubun katıldığı toplantıyı Cihangirzade İbrahim Bey yönetmiştir. Kars ve çevresinin korunması için geçici Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti’nin kurulma kararını vermişlerdir. Bayrağı ise yeşil ve kırmızı renklerden oluşacak üzerinde de ay yıldızlı Türk sembolü olacaktı. Osmanlı anayasası aynen uygulanacak tüm devlet teşkilatlanmasına uyulacaktı.
Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti’nin Yıkılışı
Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti çalışmasına ve gelişmesine bir süre göz yuman İngilizler sabırsızlıkla hata yapmalarını bekliyordu. Fakat beklemekten sıkılıp bir isyan başlamasından korktukları için Kars’ı işgal etme kararı aldılar. Güney Batı Kafkas Geçici Hükümeti’nden çoğu insan tutuklanarak sürgüne gönderildi. Daha sonra Ermenilerin işgaline uğrayan bölge Kazım Karabekir tarafından kurtarıldı.
Tutuklanan ya da sürgüne gönderilenler:
- Cihangirzade Aziz Bey
- Yusufoğlu Yusuf bey
- Albeyzade Mehmed Bey
- Stefani Vaflades
- Cihangirzade Hasan Han
- Tevhidüddin Mamiloğlu
- Cihangirzade İbrahim Bey
- Pavlo Camusev
- Mehmetoğlu Muhlis Bey
- Pavlo Camusev
- Matvey Radijinski
- Musa Salah Bey
Yorum gönder