İhşidiler

İhşidi Devleti, Mısır bölgesinde kurulan Türk- İslam devletleri arasındadır. İhşidi başkenti şuan ki Kahire’dir. 930-975 yılları arasında varlığını sürdürmüştür.İhşidi halkı genellikle Türkçe ve Arapça dillerini konuşuyordu. İhşidi devletinin kurulmasını sağlayan Abbasilerdir. Abbasi halifesi İhşidi devletinin kurucusu Muhammed Bin Togaç’a büyük saygı duyan birisiydi.

İhşidiler’in Kuruluşundan Önceki Durum

Tolunoğulları Devletinin parçalanmasından sonra Abbasiler, Mısır’da düzenin bozulmaması için yönetimi devr almıştır. Mısır’ın kontrolünü birden fazla kişiye bırakan Abbasiler, kişisel savaşları ve iktidar mücadelelerini yenememiştir.  İhşidi devleti kurulana kadar bölgede iç savaşa hüküm sürmüştür. İhşidiler ile halk mutluluğa ve bolluğa ulaşmıştır.

İhşidiler’in Kuruluşu

Fergana Türklerinin soyundan gelen Muhammed Bin Togaç, Mısır ordusunda görevli bir askerdi. Şam bölgesinde hacılara zulüm eden Karmatiler’i mağlup etmiştir.Bu başarısından dolayı Halife, Muhammet Bin Togaç’ı Suriye valisi olarak atamıştır.  Suriye’de gösterdiği başarılardan dolayı halife Mısır valisi olarak atamıştır.  Bu dönemde Abbasiler tüm gücünü kaybetmişlerdi, fakat halifelik unvanını taşıdıkları için saygı duyulan bir devletti. Eski Mısır valisi koltuğunu vermemek için Muhammet Bin Togaç’a pusu düzenledi. Fakat pusuyu sezen Muhammed Bin Togaç,  eski valinin tüm kuvvetlerini mağlup edip Mısır valisi olmuştur.  Muhammet Bin Togaç görev yaptığı sürece fiilen Abbasilere bağlı kalmıştır. Kendi bağımsız devletini her gün güçlendirmiştir.

İhşidiler’in Yükselişi ve El İhşidi Unvanı

Görevi devr alan Muhammet Bin Togaç, Mısır ordusuna karşı isyan alevini yaktı. Mısır ordusunda Türkler, Rum, Kıpti, Berberi, Sudanlı ve Araplar’dan oluşan askeri birlikler vardı. Muhammet Bin Togaç’a katılan askerlerin bir bölümü Berka’ya kaçmaya başlamışlardı. Muhammet Bin Togaç, Mısıra destek veren Fatımi kuvvetleriyle çarpışmaya başladı. Çıkan muharebeyi Muhammet Bin Togaç kazandı. Muhammet Bin Togaç ve kuvvetleri Mısır’da yeni bir düzen başlatmaya başladılar. Abbasi Halifesi, Muhammet Bin Togaç’a kuvvetlilerin kuvvetlisi anlamına gelen El- İhşidi unvanını verdi.

Muhammet Bin Togaç’ın vefatından sonra oğulları hükümdar olarak görüldü.  İhşidi ordusunun büyük bir bölümü Türk askerlerinden oluşuyordu. Bu yüzdende İhşidi devlet yapısı Türk devlet yapısına göre şekillendi. İhşidi halkının en büyük amacı Mısır’da yaşayan insanlara huzur ve refahı getirmekti.

Fatımiler ile Savaş

İhşidiler kadar kuvvetli bir konumda olan komşu ülkeleri Fatımiler ile sürekli mücadele içindeydiler. Fatımiler küçük mücadelerden sıkılmış bir ordu düzenleyerek İhşidiler karşı yürümeye başlamışlardı. İhşidi istihbaratçıları hızlıca hükümdara savaşın geldiği söylediler. İhşidiler ordusu toplanarak El- Cize bölgesine doğru yürümeye başladılar. El-Cize’de karşı karşı gelen düşman komşu devletler tüm güçleriyle muharebeye tutuştular. Savaşın sonunda İhşidi ordusu çok büyük darbe almıştı ve hızlıca ülke surlarına doğru çekildiler.

İhşidi Yıkılma Süreci

Fatımi devleti ile yapılan savaşta ağır mağlup olan İhşidi devleti toplanma sürecine giremedi. Fatımi ordusu Fustat’ı işgal etmeye başladı. İhşidiler koşulsuz şartsız barış teklifinde bulunsa da Fatımiler ülkenin yıkılmasını istedi. Tüm bölgeye yayılan haberler artık hutbeler Fatımi devleti adına okunmaya başladı. Hutbe kontrolünü ele alan Fatımi devleti İhşidin yıkılış sürecini sonlandırdı.

İhşidiler’de Devlet Teşkilatı

Abbasi devletinde görülen hükümdarın ve ailesinin sarayda yaşama adeti İhşidiler’de de görülür. İhşidi hükümdarlarına istihbaratı hacibler sağlardı. Ayrıca hacibler hükümdarın konuşacağı kişiyi belirler ve üstlerini başlarını düzenlerdi. İhşidi Devletinin hazinesini ve harcamalarını hazinedarlar kontrol ederdi. Ülke içinde yiyecek ve sağlık işleriyle tabib adı verilen kişiler ilgilenirdi.

İhşidiler Hükümdarları

1. Muhammed Bin Togaç (ülkenin kurucusudur)
2. Ebu’l-Fevaris Ahmed
3. Ebul;l Kasım Ünücüdür
4. Ebu’l Misk Kafur
5. Eb’ül- Hasen Ali