İlk Türk Devletlerinde Eğitim

Eğitim anlayışı bakımından İlk Türk Devletlerinde eğitim de bilgili insana ve bilgiye son derecede önem verilmiştir. Bilgi sahibi olmanın yalnızca yöneticiler için değil de toplumun bütün fertleri için de önemli görülmüştür. Türk devletlerinde yazının M.Ö 5. yüzyılda kullanıldığına dair örnekler bulunmaktadır. Esik kurganında bir tabak üzerinde yazılmış olan yazılara göre on bir harflik ve iki satırlık bir yazı bulunmaktadır. Yine ilk Türk alfabesi de 38 harften oluşan Göktürk alfabesi olurken ikincisi ise Uygur alfabesi olmaktadır.

Gelenekler, tecrübeler ve töre kuralları nesillere aktarılarak eğitim verilirken, eğitim Türk tolumu için son derecede önemli bir görev olmaktadır. Yine Türk devletlerinde eğitim için kız-erkek ayırımı yapılmamaktadır.

İlk Türk Devletlerinde örgün eğitim kurumlarına geçiş Uygurlar dönemidir. İlk kez bu dönemde örgün eğitim verilmiştir. Yine Uygurlar döneminde kâğıt ve matbaa kullanılmıştır. Üstelik bunlar Avrupalılardan önce kullanılmaya başlanmıştır. Yine kütüphanelerde de dini eserlere yer verilmektedir.

İlk Türk Devletlerinde Bilim

Yapılmış olan araştırma ve kazılar sonucunda bulunan eşyalara göre İlk Türk Devletlerinde ilaç yapımı, kimya, tıp ve veterinerlikle ilgilendikleri anlaşılmaktadır. Göçebe yaşam tarzları bilimsel gelişmelere de etki etmiştir. Göçebe yaşam tarzından yerleşik hayata geçilmesi beraberinde tarıma başlanmıştır. Bununla birlikte tarımsal faaliyetleri sürdürebilmek adına 12 hayvanlı Türk takvimi yapılmıştır. Yine baharın başlangıcını ve Nevruz gününü tespit etmek adına da astronomi çalışmaları yapılmıştır.

Ticaretin ilerlemesi adına matematikle ilgili çalışmalar yapılmıştır. İlk Türk Devletlerinde Otacı adı verilen şifacılar bulunmaktadır. Bu nedenle de tıp alanında da çalışmalara yer verilmiştir. Aynı zamanda eczacılık konusunda da ileriye götürecek önemli çalışmalar yapılmıştır.

İlk Türk Devletlerinde Askeri Eğitim

Göçebe yaşam tarzını benimsemiş olan İlk Türk Devletleri, yaşadıkları coğrafyanın da etkisi nedeniyle sürekli savaş tehlikesiyle karşı karşıya olmuşlardır. Ailelerini ve mallarını korumak adına da savaş içgüdüleri son derecede gelişmiştir. Her an savaşa hazır olmak zorunda olmalarından dolayı daha çocukluk döneminde oynadıkları oyunlarda bile askeri eğitimin başlangıç temelleri atılmaktadır.

İlk Türk Devletlerinde bütün çocuklar ata binmeyi ve at üzerinde ok atmayı öğrenmişlerdir. Yine çocuklar bir isim alabilmek adına da bir kahramanlık yapmak durumunda olmuşlardır. Sürekli olarak yapılan avlanma ise çocukların askeri tatbikatlarını sağlamaktadır.

İlk Türk Devletlerinde Mesleki Eğitim

İlk Türk Devletlerinde Türkler genellikle tarımla ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Aynı zamanda savaşçı karaktere sahip olmalarından ötürü de ticaret kapsamında savaş araç gereçlerini üretmişlerdir. Meslek eğitimi konusunda usta ve çırak ilişkileri son derecede gelişmiştir. Madencilik de gelişmiş olmasından dolayı savaş araç gereçleri madenlerle de yapılmaktadır. Aynı zamanda bu dönemlerde tahta işlemeciliği de matbaa da geliştirilmiştir. Bu dönemlerde meslek eğitimi konusunda; balbal, demircilik, ahşap disk, madencilik, süsleme yapımı, oymacılık, el sanatı, halı, taş işlemeciliği ve at eyer yapımı gibi konularda eğitimler verilmiştir.