Anadolu Selçuklu Devleti’nin Önemli Tarihi Olaylar

Tarihte birçok noktada önemli olaylar gerçekleşti. Gerek devletler için gerek çevresinde milletler için bu olaylar önemli yer edindi. Tabi bu olayların birkaçını da Anadolu Selçuklu Devleti gerçekleştirdi. Gerçekleşen olaylar bazı durumlarda devletin 300 yıllık hükümdarlığını sürdürmekte yardımcı olurken bazen de sonunu getirdi.

Yassı Çemen Savaşı

Anadolu Selçuklu hükümdarı olan Sultan Keykubat 1230 yılında Harzemşah hükümdarı ile bir düşmanlık yaşamaya başladı. Sultan Keykubat ile Sultan Celalettin Harezmî’n arasındaki bu düşmanlık ve gerilim gün geçtikçe arttı. Bu gerilimle birlikte Selçuklu Devleti ’de bazı yapılandırmalara giderek büyük ölçüde etkilenmeye başladı. İkili arasında gerilimi son noktaya taşıyan olay, Ahlat Kalesi meselesidir. Bu mesele üzerine Sultan Aleaddin Keykubat ordunun başına geçti. Bütün tehditleri göz ardı ederek beklemede kaldı. Sonrasında gelişen olaylarda farklı bir taktik uygulayan Aleaddin Keykubat bir anda kendisini savaşta buldu. Selçuklu Devleti bu savaşa hazırlıklı olarak beklemesi büyük bir artı haline geldi. Aynı şekilde Celaleddin Harezm de bu savaşın başlayacağını düşünerek birçok plan hazırladı. İki hükümdarında birbirini bu kadar iyi analiz etmesi devletlerine katkısını da en üst noktaya çıkardı. Savaşın ilerleyişinde Yassı Çemen Ovasında kıyasıya mücadele ettiler. Harzemşah milleti ne kadar güçlü olsa da zamanında Moğol istilalarıyla zayıf düşmüşlerdi. Bunun etkisini Anadolu Selçuklu Devleti ile yapılan bu savaşta çok net gördüler. Türk ve Müslüman olan Selçuklu Devleti bir kez daha tarihte Türklüğün gösterdiği etkiyi kanıtladı. 1230 yılında gelindiğinde net bir galibiyete yaklaşan Anadolu Selçuklu Devleti, Harzemşah milletini epeyce yıprattı. Savaşın sonuna doğru Harezmşahlılar beklenilenin aksime ağır bir yenilgi aldı. Bu yüzden Celaleddin Harezm birkaç askerle birlikte topraklardan kaçmak zorundan kaldı. Yassı Çemen Ovasında bölgedeki hırsızlara yakalanan Harezmşahlılar katledilerek öldürüldü. Bu savaş ile birlikte Selçuklu Devleti en parlak dönemini yaşatarak büyük katkı sağladı.

Kösedağ Savaşı ve Moğol İstilası

Moğollar, Anadolu Selçuklu Devleti’nin son zamanlarda yaşadığı zor zamanlardan yararlanmak istediler. Bu sebepten dolayı Anadolu’nun iç kesimlerine doğru sefer başlattılar. Seferleri yaparken İran’da bulunan Moğol ordusunun başkomutanı Moğolların başına atandı. Baycu Noyan olarak bilinen komutanın zekâsı ve düşünceleri birçok millet tarafından takdir görüyordu. Savaşlarda aldığı kararlar ve taktikler onu Moğolların başına getirmedeki en büyük sebeptir. Baycu Noyan, başa geldiği andan itibaren hemen Kafkasya’da bulunan Gürcü ve Ermeni kuvvetleriyle birlik olmaya çalıştı. Dönemde çıkan isyanlar işleri daha da kolaylaştırıyordu. Baycu Noyan, 1242 yılında Erzurum ve çevresinde ilk saldırısını gerçekleştirmek istedi. Bunu haber alan Selçuklu Devleti 80 bin civarında askeri bölgeye göndererek olası tehlikeleri kaldırmak istedi. Sivas’a kurulan karargâh bile Baycu Noyan’ı bu fikrinden alı koyamadı. Moğolların bu girişimini gören ordu komutanları bir fikir alarak orduyu 80 km ilerde bulunan Kösedağ’a çekti. Selçuklu Devleti’nin savunma hatları çok kuvvetli olmadığından güvenli bir bölge oluşturulamadı.

Selçuklu Sultanı Keyhüsrev Han, geçitleri ve stratejik noktaları düşünerek hazırlıklarını o noktada güçlendirdi. Keyhüsrev, bu savunma taktiğiyle orduyu bekletmeye başladı. Beklenmedik anda Sultan Keyhüsrev’in fikri değişti. Tehlikeli Moğolların saldırısına karşılık savunma yapmak yerine saldırının daha doğru olacağına karar verdi. Bu yüzden Moğollar savaşta Turan taktiği denemek istedi. Taktikle beraber Moğollar geriye çekilerek Selçuklu ordusunu peşinden sürüklemeyi başardı. Baycu Noyan’ın savaşta kullandığı Turan taktiği işe yaradı ve Selçuklu ordusu kötü bir hamle sergiledi.

Hayatı boyunca savaş yönetmemiş Keyhüsrev savaşta büyük bir hata yaptı. Tabi öncü kuvvetlerinin yenildiğini düşünen Keyhüsrev, bölgede bulunan hazinelerini bile almadan geri çekilme kararı aldı. Hayla savaşmakta olan ordusu ise bu durumdan habersizdi. Sultanlarının bu davadan vazgeçtiğini gören askerlerde hızlı bir şekilde bölgeyi terk etti. Bu durumun ardından Moğollarda duruma şaşırıp 2 gün boyunca saldırıya geçmedi. Selçukluların tarihte gerçekleştirdiği en büyük utanç gösterisi olarak da tarihe geçti. Moğollar için çok basit bir zafer olan bu savaşta birçok şehri de ele geçirdiler.