Büyük Selçuklu İmparatorluğu ve Anadolu’nun Ele Geçirilmesi

Selçuk Şübaşı Büyük Selçuklu kuran isimdir. Babasının adı ise Dokan Beydir ve babası ordu komutanlığı mevkisindedir. Daha sonra Oğuz Yabgularla arası bozuldu ve Aral gölü civarlarındaki Cend bölgesine geldi. Burada oğuz Müslümanlarını ve kendi kabul gördü. Geldiği bu Cend şehrinde uzun yıllar yaşadı ve yüz’ü geçin yaşlarda bu şehirde hayatını kaybetti. Hayata olan beş tane erkek evladı bulunmaktaydı. İsimleri ise sırasıyla şunlardır; Mikail, İsrail Arslan Yabgu, Musa İnanç yabgu, Yusuf Yınal Bey ve Yusuf Beydir.

Başa geçen Arslan Yabgu Karhanlılarla masaya oturdu ve bir antlaşma yaptı. Arslan Yabgu yaptığı bu antlaşmada Oğuzları Horasan’a götürmek istiyordu. Fakat yapılan bu anlaşmayı Tuğrul ve Çağrı Bey kabul etmedi. Sonrasında Arslan Yabgu’nun gücünden fazlasıyla korkan ve ondan kurtulmak isteyen Gazneli hükümdar çeşitli hileler yaparak Arslan Yabguyu ve oğlunu yakaladı ve Kalicar kalesine kapattı.  Oğlu bu hapisten kurtulmayı başardı fakat Arslan Yabgu burada hayatını kaybetti. Dağılan Oğuzların haricinde kalanlar Tuğrul Bey ve Çağrı Beyi yanına gittiler.

Gaznelilerin yaptıkları bu haince planlar ve hilelerle hapis etmelerinin sonucunda onlara karşı bitmeyecek olan bir kin başladı.

Sonra toplanan Oğuzlar, amcalar ile birlikte Horasan yoluna düştüler. Burada yaptıkları savaşlar sonucunda galibiyet aldılar ve toprak edindiler. Selçuklu Devleti temelleri burada atıldı.

Sultan Tuğrul Dönemi

Sultan Tuğrul hüküm sürecinde Dandanakan Savaşını kazanılmasıyla ülkenin toprak genişliği giderek artmaya başladı. Abbasi halifesi ile kurulan güzel ilişkiler bu dönemin en önemli olaylarındandır. Tuğrul Beyin Batıda bulunduğu sırada eline bir mektup geldi ve Kaim Bi Emrullah’ın ricası üzerine Bağdat’a gitti ve Büveyhoğulları devletini fethetti. Sonrasında Tuğrul İran’a dönmek durumunda kaldı çünkü kardeşi bir isyan başlatmıştı. Sonrasında kardeşinin isyanı bastırıldı ve öldürüldü. Tuğrul Bey, Çağrı Beyin kızıyla evlendi. Siyasi iktidarda tek söz sahibi olmak istedi ve bununla beraber İslamiyet’in egemenliği bütünüyle Türklerin eline geçti. Tuğrul Bey 70 yaşında hayatını kaybetti ve bir erkek evladı olmadığından Çağrı Beyin en büyük oğlu bir anda oldubitti ile başa geçirildi.

Sultan Alparslan (1063-1072)

Horasan’ın valisi mevkisinde olan Alparslan abisinin hükümdarlığına son vermiş ve kendisini Selçuklu Devletinin hükümdarı ilan etmiştir. Devleti şuan ki vezirini görevden alarak yerine Nizam’ül Mülk’ü bu mevki ye yerleştirmişti. Hükümdarlığının ilk yıllarında tahttan indirdiği abisi dâhil kardeşlerinin isyanıyla karşılaştı. Kutalmış bu savaşın kaybedeni oldu. Alparslan’dan kaçmaya çalışırken hayatını kaybetti. Alparslan Ani ile Kars’ı ele geçirdi ve Gürcistan’dan ve Ermenistan’dan bundan sonra vergi alacağını bildirdi. Sonrasında denizlere açılma hedef olan Alparslan Halep’e hükmün kabul ettirdi. Fakat böyle ilerlemesine engel olmak isteye Bizans büyü bir orduyu üzerine gönderdi. Alparslan bu ordunun geldiği bilgisini öğrendi. Alparslan Bizans imparatoruyla antlaşma yapmaya çalıştı fakat bu çabaları boşuna olmasının yanında Bizans imparatoru Alparslan’ın korktuğunu düşünmeye başladı. İki orduda savaşın gerçekleşeceği Malazgirt Ovasına doğru ilerlediler ve orada karşı karşıya geldiler. Bizans’ın büyük ordusu içerisindeki ücreti asker olan Peçenek ve Uzlar Alparslan’ın yanına geçti ve ona destek oldular. Alparslan bir savaş taktiği geliştirdi ve geri çekilmeye başladı Bizans kendilerinden korktuğunu düşündü ve üzerlerine doğru gitmeye başladı. Sonrasında bunun bir tuzak olduğunu anladı fakat askerlerini döndürmek üzer emir vermesi için artık çok geçti. O büyük orduyu ortasına alan Selçuklular her taraftan saldırarak akşama doğru zaferi elde ettiler. Artık Selçuklular Anadolu’ya resmen girmiş oldu. Melikşah, Alparslandan sonra tahta geçen isim oldu.

Sultan Melikşah Dönemi (1072-1092)

Her hükümdarın tahta geçtiğinde başına geldiği gibi Melikşah’ta amcası tarafından isyanlarla karşılaşmış. İdam bastırılmış ve amcası idam edilmiştir. Semerkant’a kadar uzanan bölgeyi fethetmiştir. Hanedanlıklar arasında akraba ilişkileri kurdu. Gaznelilere egemenlini kabul ettirdi. Kısa zaman içinde bütün Anadolu’ya hükmederek başarılı bir dönem geçirdi. Son yıllarında zehir ile hayatın kaybetmiştir.

İmparatorluğun Parçalanması

Melikşah’ın ölümünden sonra Batılılar çok zaman geçmeden Vezir Nizam’ül Mülk öldürüldü. Çoğu imparatorlular bir bir yıkılmaya başladı. 5 yaşında olan Melik Şah oğlu tahta geçti ama Berkyaruk bunu kabul etmedi. Sonrasında Berkyaruk öldü ve kardeşi tahta geçti. Ondan sonrada son büyük lider olarak anılan Sultan Sançar tahta oturdu. Tekrar bazı devletleri vergiye bağladı, siyasi gücü kazanmaya çalışan halifeleri sona erdirdi ve tek dini görevleri devretti. Sonrasında Karahıtaylılar’a karşı fakat bu kaybetti. Bu savaşı kaybettikten sonra bir daha kendisini toparlayamadı. Esir düştü, kurtulduktan sonra 72 yaşında hayatını kaybetti.