Dubniyum Elementi Ve Kulanım Alanları

Dubniyum elementi ve kullanım alanları nedir? Dubniyum elementi periyodik tablonu 5. sırasında yer alan transuranyum bir maddedir. Atom numarası 105 olarak bilinir. Bu element Sovyet ve Amerikalı bilim insanları arasında hala bir tartışma konusudur. 1967 yılında sovyet bilim insanları dubna nükleer araştırma merkezinde amerikyum -233 maddesini neon-22 iyonlarıyla bombalayarak 0.1 ve 0.3 saniyelik yarı ömre sahip dubniyum elementini ortaya çıkarıldığı söylenilir.  Ancak bu kesin bi bilgi olmadığı ve varsayım olarak nitelendirildiği bilinir. Sovyetler keşifler sonucu buldukları bu elemente bir isim öneri vermemişlerdir. Amerikalı bilim insanları Sovyetlerin bir isim önerisi vermemelerinin sebebini bu element hakkında yeteri kadar bilgiye sahip olmadıklarını ve yeni bir madde bulduklarını ispat etmeleri için ellerinde bunun altını dolduracak varsayımlar olmadığını söylemektedirler. Sovyet bilim insanları ortaya çıkardıkları maddeyi yeterli bilgiye sahip olmadıkları için bu yeni elemente isim vermemişlerdir.  Sovyetler buldukları bu yeni maddeye isim verebilmeleri için kimyasal ve fiziksel özelliklerini araştırmaya başlamışlardır. Kesin bir yargıya vardıklarını düşündüklerinde bu elemente nielsbohriyum ismini vermişlerdir.

Dubniyum Nedir?

Peki, dubniyum nedir?1970 yılında Kaliforniya Üniversitesinde bulunmakta olan radyasyon laboratuvarında yapılan araştırmalarda 260 kütle numarası ve 105 atom numarasına sahip bu madde keşfedilmiştir. Bu araştırma sonucunda nükleer füzyon keşfinin sahibi Otto Hahn anısına bu elemente hahniyum isminin verilmesini ön görmüşlerdir. Bu araştırma grubu daha önce Sovyet bilim insanlarının ulaştığı bilgilere ulaşamayıp kaliforniyum-249u nitrojen-15 iyonlarıyla bombalamışlardır. Bu deneyler sonucunda 1.6 saniyelik yarı ömre sahip hahniyum-260ı bulmuşlardır. Hahniyum-260 tarafından yayılan bu enerji yapılan araştırmalar sonucunda daha önce bilinen hiçbir elemente görülmediği farklı bir element olduğu anlaşılmıştır. Dubniyum ismi dubna kasabasına ithafen üretilmiştir. Amerikalı ve Sovyetler arasında isim anlaşılmazlığı olduğu için Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) araya girdi. Amerikalı ve Sovyet bilim insanlarının tanıları bu elementin özelliklerini doğru bulduğu için iki ülke bilim insanlarının da bu elementte pay sahibi bulundular.  Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği isim sorunu çözmek için birkaç adım attı. İlk başta bu elementin ismini uunil pentium, sembolünüde unp olarak değiştirdi. Sonra Fransız araştırmacı Frederic Joliot Curie anısına jolitium ismini sembolününde JI olmasını önerdiler.  Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliğinin bu önerisi Amerikalı ve Sovyet bilim insanlarının daha çok tepkisini çekti. Uzun süren tartışmalar sonrasında Sovyet bilim insanları 1997 yılında İsviçre’nin Cenevre şehrinde düzenlenen 39. Uluslararası Temeldir.

Dubniyum Özellikleri

Dubniyum özelikleri şunlardır. Uygulamalı Kimya Birliğinin genel kurulunda yeni bir tez öne sürdüler. Bu tez kabul edilip keşfedildiği şehre ithafen bu elementin isminin dubnium olarak belirlerdiler. Bu Amerikalı bilim insanlarının hoşuna gitmese de onaylamak zorunda kaldılar. Bu kararı kabullenemeyen Amerikalı ve Avrupalı bilim insanları hâlâ hafnium ismini kullanmaktadır. Dubniyumun sembolü Db’dir. 105 atom numarası ve ağırlığı 268dir. Periyodik tablonun 5D grubunda bulunmaktadır. Yapay ve radyoaktif bir maddedir.  Görüntüsü ve kütle hali bilinmiyor. Görüntüsü ve kütle hali hiç bilinmese de oda sıcaklığında katı halde olduğu beyaz gümüş veya soluk gri metal rengi olduğu tahmin ediliyor. Elektronları 2, 8, 18, 32, 32, 11, 2 şeklinde bilinir. Atomlarının her çekirdeğinde 105 proton bulunur. Nötron sayısı 157dir. İzotoplarının ömrü çok kısa ömre sahip olduğu için birçok özelliği tespit edilememiştir. Özellikleri niyobyum ve tantala ortak özellikleri olduğu söylense de kimyasal özellikleri tam olarak tespit edilememiştir. Dubniyum yapay bir element olduğu için doğada bulunmaz. Sadece laboratuvar alanında deneyler sonucunda tespit edilir. Gözle görülür bir element değildir. Yarılanma ömürleri kütle numarası 250 ile 270 arasında değişkenlik gösteren 16 izotopu bulunmaktadır. Kararlı bir izotop değildir. En uzun yarılanma ömrü 32 saat gibi bir süredir. Bugüne kadar en istekli izotopu Db 268in 23 atomu keşfedildi. İkinci en istekli izotopu Db 270 ise 3 atomu keşfedilmiştir. Bu iki izotop dubniyumun bu zamana kadar en ağır izotopudur. Her ikisi de çok ağır izotoplardır.