Prometyum Elementi Nedir?

Prometyum elementi, Yunan mitolojisine göre dünyayı yönetmiş güçlü olan bir ırkı olan Prometheus’u temsil eden radyoaktif bir element olarak bilinmektedir. Bu elementin keşfedilmesi çok uzun yıllar sürmüştür. Yapay olarak üretilen elementte hiçbir doğallı yoktur. Yapay olan Prometyum, radyoaktif bir element olarak kullanılmaktadır. Uranyumun fisyon ürünü olarak kabul edilmiştir.

Prometyum, ışınlar yayabilen bir elementtir fakat hiçbir zararı yoktur ancak dikkatli kullanılması önerilmektedir. Nadir toprak elementleri arasında son olarak keşfedilen bir elementtir. Ticari amaçlı kullanımı bulunmaz. Tıbbı cihazlarda kullanılabilirli açısından halen araştırmalar yapılmaktadır. Bu element keşfedilinceye kadar diğer elementler ile karıştırılmıştır. Prometyum elementi 43 yılın sonunda keşfedilmiştir. Prometheus’u çok fazla temsil etmez ancak geleceği parlak olarak görülen radyoaktif bir element olarak bilinir.

Prometyum Elementi Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

Prometyumun sembolü “Pm” olarak kabul edilmiştir. Atom ağırlığı 145, atom numarası 61 ve yoğunluğu ise 7,26 grcm3 olarak bilinir. Erime noktası 1042 derece iken kaynama noktası 3000 dercedir. Geçiş metallerinin alt serisinde olan lântanitler elementler arasında bulunan yapay bir elementtir. Bu elementin kristal yapısı hekzagonal olarak bilinir. Metalik formu hakkında çok fazla bilgi içermez. 30 dan fazla bileşik oluşturma gücüne sahiptir. Lântanitler grubundaki yerine göre uyun özellikler sunar. Diğer elementler ile tuzları oluştururlar. Prometyum hidroklorik asitte kolayca çözündüğünden suda basit bir şekilde çözünen sarı bir tuz oluşturur. Bileşikleri ise kırmızı ve pembe renk olma özelliğine sahiptir. Prometyum tuzları yeşil ve soluk mavi ışık saçarak karanlıkta parlar ve lüminesans özelliğini ortaya çıkartır.

Prometyum doğada hiçbir şekilde bulunmayan bir element olarak bilinmektedir.  Doğal olmayan bu element yapay olarak nükleer reaktörlerde kalaylık rahat bir şekilde üretilmektedir. Ama Uranyum-238’in kendiliğinden fisyona uğrayabilir ve az miktarda prometyumu kolaylık ile oluşturmaktadır. Pm-147 izotopu, Uranyum-235 izotopunun termal nötronlarla bombardımanı ile beraber diğer izotoplara oranla çok daha fazla miktarda üretilmektedir. Pm-147, farklı yöntemler kullanılarak da üretilir. Prometyum izotopları genel olarak radyoaktiftir. Atom kütle numaraları 126 ila 163 arasında değişen en az 38 radyoaktif izotopu bulunmaktadır. En karalı izotopu Pm-145, 17,7 yıl yarılanma ömrüne sahip bir elementtir. En çok yararlı izotopu ise yarılanma örü 5 gündür. Pm-147, enerjik gama ışınlarıyla bozulmaktadır.

Prometyum elementi, diğer lântanitlerle uyumlu olarak iyon formundan sadece +3 değerliği olan kesin kararlı oksidasyon durumu sergilemekte olan bir elementtir. Element tablosundaki konumunda ise  +4 ve +2 oksidasyon durumu sergilemesi çok fazla beklenemez.

Prometyum Elementi Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?

Prometyum elementinin genel olarak büyük bölümü bazı araştırmalar için kullanılmaktadır. Prometyum, beta ışımasını yumuşak bir şekilde yapmaktadır. Bu neden yüzden parlak materyallerin üretilmesi için kullanılır. Fosfor bileşiği ise ışığın bazı hücrelerine de oldukça güç kazandırmaktadır. Atomik elementlerle ise x ışınlarını rahatlıkla üretebilir. Bu nedenle taşınan bir x ışını kaynağıdır. Nükleer pillerin kullanımında da kendini göstermektedir. Yüksek sıcaklılara oldukça dayanıklı mikro pillerde yarı iletken bir şekilde kullanılmaktadır. Uydular da ise yardımcı bir ısı ve enerji kaynağı olarak da kullanımı bulunmaktadır. Tıbbi alanda kullanılan aletler için önemli bir güç kaynağı olabileceği; denizaltılarda kullanılan lazerler ve radyoizotop termoelektrik jeneratörlerin bazılarında kullanılabileceği de bilinmektedir.

Prometyum elementinin kullanıldığı alanların bir kısmı ise şunlardır;

• Güdümlü füzeler
• Radyasyon ölçüm uygulamaları
• Uzay araçları
• Güneş pilleri
• Atomik kalp pilleri
• Atom saatleri
• Nükleer piller