Selenyum

Bu element insan hayatının birçok yerinde yer almaktadır. Bu element farklı alanlarda kullanımı ile insan hayatını kolaylaştırır. Biyolojik anlamda da insanlar için oldukça önemlidir. İnsan vücudunda mineral olarak görev almaktadır. Selenyum zehirli olma özelliğine de sahiptir. İki formu olan bu element toz halde ya da metal halde bulunabilir. Yarı metal özelliği taşımaktadır. Doğada bileşik oluşturmamış haline nadir rastlanır. Kükürt ile benzer noktaları oldukça fazladır. Kristalin selenyumun en üstün fiziksel özelliği foto iletkenliğidir. Aydınlatmada, elektriksel iletkenlik 1.000 kattan fazla artar. Bu fenomen, nispeten gevşek tutulan elektronların ışıkla daha yüksek enerji durumlarına yükseltilmesi veya uyarılmasından kaynaklanır. Elektron göçüne ve dolayısıyla elektrik iletkenliğine izin verir.

Selenyum Keşfi

Selenyum elementinin keşfi yakın tarihlerdedir. 1817 senesinde bulunan selenyum Jöns Jakob Berzeleius tarafından bulunmuştur. Selenyum keşfi yapan Berzelius modern kimyanın gelişiminde büyük katkıları olan İsveçli bir kimyagerdir. Johan Gootlieb Gahn da selenyumun keşfinde katkı sağlamış bir bilim adamıdır. Sülfirik asit ile çalışmalar yürüten Berzelius kötü kokulu tortular oluşumu gözlemlemiş. Bu dikkat çekici kırmızı ile kahverengi arası birikimleri araştırdıkça yeni bir element olabileceği fikrine kapıldı. Selenyum ismi Yunan mitolojisinden gelmektedir. Selene Yunan mitolojisinde yer alan ay tanrıçasıdır. Selene ışık anlamındaki “selas” kelimesinden gelmektedir. Selenyum elementi sayesinde ışıktan elektrik akımı elde edilebilmesi bu adı almasına yol açmıştır.

Selenyum Kullanım Alanları

Cam üretimi konusunda selenyum sıklıkla kullanılmaktadır. Cama şeffaflık sağlar. Ayrıca camlara kırmızı olma özelliği kazandırabilir. Selenyum kullanım alanları bununla sınırlı değildir. Filmli cam üretiminde de selenyumdan faydalanılmaktadır. Çeliklerin paslanmasını önleme özelliği vardır. Fotoiletken özelliği onu oldukça değerli yapmaktadır. Güneş pilleri ve fotoğraf makinelerinin yanı sıra son teknoloji ürünlerde de sıklıkla tercih edilen bir maddedir. Kauçuk üretiminde aşınma direnci sağlar. Işık miktarına cevap veren elektronik araçlarda kullanılır. Katalizör olarak çeşitli kimyasal sistemlerde kullanılır. Şampuan ve hayvan yemleri gibi alanlarda da kullanılabilmektedir. Işık yoğunluğundaki değişimleri elektrik akımına ve dolayısıyla görsel, manyetik veya mekanik etkilere dönüştürebilen çeşitli cihazların yapımında selenyumun bu fotoelektrik ve ışığa duyarlılık özelliklerinden yararlanır. Alarm cihazları, mekanik açma ve kapama cihazları, güvenlik sistemleri, televizyon yapımında kullanılır. Alternatif elektrik akımının düzeltilmesi (doğru akıma dönüşüm) yıllardır selenyum kontrollü cihazlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Selenyum kullanan birçok fotosel uygulamasının yerini, selenyumdan daha hassas, daha kolay elde edilebilen ve daha kolay imal edilen malzemeler kullanan diğer cihazlar almıştır.