Astrahan Hanlığı

Astrahan Hanlığı Türkçe dilini kullanmış olan bir devlettir. Bu devlet ayrıca Nogayca ve Tatarca dillerini de konuşmuştur. Monarşi ile yönetilen bu devlet 1446 yılında kurulmuştur. Kasım Han tarafından kurulmuş olan devlet, iki ayrı hükümdar tarafından yönetilmiştir. Devletin kurucusu olan Kasım Han 24 sene tahtta kalmıştır. Kasım Han’dan sonra tahta gelen Devriş Gazi iki sene boyunca tahtta kalmıştır ve son hükümdardır. Bu hükümdardan sonra 1556 yılında devletin varlığı son bulmuştur.

Astrahan Hanlığı Tarihi

Astrahan Hanlığı, içerisinde kullanılan tatar dili ile Xacitarxan Xanlığı olarak adlandırılmış bir devlettir. Bu devlet Altın Orda Devleti’nin yok olmasından itibaren kurulmaya başlanmıştır. Başkenti Astrahan olarak belirlenmiş ve Cengiz Han’ın sülalesinden birisi tarafından kurulmuştur. Kasım Han, Cengiz Han’ın evladının ulusu içerisinde yer alan bir aileden gelir ve bu devleti kurmak için çava gösterir. Devlet 1466 ve 1554 yılları arasında aktif olarak yer almış, en güçlü zamanlarını yaşamıştır. Bir Türk Devleti olan Astrahan Hanlığı, Osmanlı Devleti ile de bazen karşı karşıya gelmiştir. Kırım Hanlığı’na olan bağlılıkları nedeni ile bu devlet ile karşılaşma durumları olmuştur. Bu devletin üzerine kurulmuş olduğu alan Don ve Kuban Nehirlerine bir sahil şeridine sahip olmuştur. Bu nedenle deniz ile yakından bağlantıları olmuş olan bir Han’dır. Doğu Bölgesi’nde Nogay Orda’sı ile yan yana olmuş ve onlar ile komşuluk etmiştir. Alt bölgesinde Terek Nehri’ni barındıran devlet, üst kısımlar iki nehir boyunca büyüme sağlamıştır.

Astrahan Hanlığı ve Egemenliği

Astrahan Hanlığı eski kayıtlarda Ejder Hanlığı olarak da isimlendirilmiştir. Hatta eskiden Ejder olarak anıldığı, ancak Rus medeniyetinin bu ismi verdiği düşünülür. Hazar Denizi’ne sınırı olan bu devlet oldukça aktif bir para kazanma yeri olmuştur. Ticaret açısından oldukça güzel bir konumu olmuş ve ekonomik açıdan çok iyi olmuştur. 90 yıl boyunca süren hakimiyet içerisinde sürekli savaşlar gerçekleşmiştir. Tahtı ele geçirmek isteyen birçok medeniyet olmuş ve devlete karşı savaş açmıştır. Bu mücadeleler sonucunda güçsüz düşmüş olan devlet kendisini daha fazla koruyamaz hale gelmiştir. Rusya’nın da sürekli üzerine gelmesi nedeni ile bu devlet 1556 yılında dağılmıştır. Devletin dağılmasına neden olan hükümdar Ruslara ait olan Korkunç İvan isimli hükümdar olmuştur.

Astrahan Hanlığı’nın Dağılışı

Astrahan Hanlığı Ruslar ile oldukça fazla mücadele etmiş, ancak yeteri kadar askeri güce sahip olmadıkları için direnememiştir. Rusya, bu devleti ve Kazan Hanlığı’nı dağıtmayı amaçlamış, bu sayede topraklarını büyütmeyi istemiştir. Osmanlı İmparatorluğu bu isteklerden rahatsız olmuş ve çeşitli Türk beyliklerinin de kendisinden taleplerini yerine getirmiştir. Bu durum sonucunda Astrahan Hanlığı’na destek olmak isteyen Osmanlı İmparatorluğu, askerlerini bu yöne göndermiştir. 1563 yılında yapılması planlanan bu askeri hareketlenme 1569 yılında gerçekleştirilmiş ve birçok nedenden dolayı başarı ile sonuçlanmamıştır. Sefere giden kumandanlar ordunun yöntemi hakkında anlaşamamış ve ortak bir noktaya varamamıştır. Ordunun başındaki kişilerin anlaşamaması Kırım Hanı’nı da etkilemiş ve birbirleri arasında tartışmalar başlamıştır. Bu anlaşmazlıklar sonucunda başarılı olamamış ve Rusları önleyememişlerdir. Bu duruma rağmen Rusya Osmanlı Devleti’nden çekinmiş ve bir ateşkes imzalamayı talep etmiştir. Osmanlı Devleti kendi lehine olan bir belge imzalamaya kalkmış ve birçok toprağını elinde tutmaya çalışmıştır. Ancak Astrahan Hanlığı ve Kazan Hanlığı bu durum içerisinde korunamamış, Osmanlı İmparatorluğu topraklarından çıkmıştır. Ruslar, bu hanlıkların bulunduğu toprakları kendi içerisine katmışlar ve topraklarını genişletmişlerdir. Günümüzde bu hanlıkların geçmiş olduğu yerlerde Türk milletinden kişiler hala yaşam sürer.