Azadistan

İran’da Rus İmparatorluğu’nun etkisi azalınca 1920 yılında bağımsızlığını ilan eden bir devlet olmuştur. Ama oldukça kısa süreli olarak ayakta kalabilmiştir.

Azadistan Hakkında

İran toprakları I. Dünya Savaşı zamanında Osmanlı Ordusu tarafından işgale uğramıştır. Osmanlı Devleti ise vali olarak Mecdulsaltana’yı atmıştır. Tebriz ve Urumiye’de örgütlendirilmiştir. Osmanlı Ordusu, Azerbaycan Bölgesi’nin işgaline ise karşı çıkmış olan Şeyh Muhammed Hiyabani’yi Kars’ta hapse mahkûm etmiştir. Daha sonraki dönemlerde ise Fars’a sürmüştür. 1918 yılında ise Osmanlı ordusu geri çekilmiştir. Daha sonralarda Hiyabani, Azerbaycan Bölgesine geri dönmüştür. Azerbaycan Demokrat Parti faaliyetlerini yeniden harekete geçirmiştir. Fakat bir süreden sonra Teceddüyitun ve Tenkitiyun olarak parti destekçileri de ikiye ayrılmıştır.

Kaçar Hanedanı ise 1919 yılında İngiltere ile aralarında bir anlaşma imzalamışlardır. Yapılan bu anlaşmaya göre de İngiltere, İran’a para vererek demiryolu inşa edilmesi sağlanacaktı. Anlaşmanın karşılığı olarak da silah satın alma, askeri eğitim gibi durumlar ise İngiltere’ye verilecekti. Fakat bu anlaşmaya Azerbaycan Demokrat Parti oldukça karşı çıkmıştır. Aynuldovle ise vali olarak Azerbaycan’a atanmıştır. Hatta İsviçreli Bierling de Azerbaycan emniyetinin başına geçen isim olmuştur. Yapılan bu atamalar sonrasında İsmail Ağa Simko Azerbaycan’da saldırılar düzenleyerek huzursuzluk yaratmıştır.

İsviçreli Bierling ise sert bir davranış sergilemiştir. Azerbaycan Demokrat Parti üyesi tutuklandıktan sonra Hiyabani ise halka emirler vererek emniyet müdürlüğünü bastırma yoluna gitmiştir. Hiyabani ve Azerbaycan Demokrat Parti sonunda Tebriz yönetimini ele almışlardır. Bu sayede 1920 yılında bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bağımsız oldukları bu yere de Azadistan adını vermişlerdir.

Fakat 1920 yılında Hidayet Muhberulsultan ise Azadistan’ın çağdaşlaşma politikalarından oldukça rahatsız olmuştur. Bu yüzden toprak ağalarıyla arasında iş birliği yapmıştır. Sonralarda Tebriz’e gitmiştir. Burada Kazaklar arasında olan birliklerle iş birliği içinde olarak Azadistan’a saldırı yapmıştır. Yaklaşık olarak dört gün çatışma yaşanmıştır. Bu dört gün boyunca süren çatışmalar sonunda Azadistan artık yok edilmiştir. Hiyabani ise aynı yıl eylül ayında öldürülmüştür.