Deşt-i Kıpçak

Konum olarak Kafkas Dağlarının kuzeyinde kalmaktadır ve Dinyester ile İrtiş ırmaklarının arasındaki bölgeye verilmiş isim Deşt-i Kıpçak’tır. Kelime anlamı olarak Kıpçak Bozkırı demektir. Heyhat olarak anılmaktadır. İrtiş Nehri’nin batısına göç etmeye karar veren Kıpçaklar, bütün güneyi ele geçirerek göçebe bir devlet kurdular. Kıpçaklar, o dönem içerisinde Türk kavimleri ile karışmış, bu kavimler ile kendi devleti arasında iktisadi ilişkiler kurmuşlardır. Oğuz Bozkırı olarak bilinen bölgeye devlet kuran Kıpçaklar, 13. Yüzyılda egemen oldukları bölgeye Deşt-i Kıpçak ismini vermişlerdir. Oldukça geniş bir alana yayılan Kıpçaklar, 13. Yüzyıldan sonra büyük bir hareketliliğin içine girmişlerdir. Kuman kavim yapısına sahip en önemli üçüncü halktır Türk kavimleri ile birleşen Kıpçaklar 13. Yüzyılda Moğol saldırıları yüzünden Avrasya bozkırlarında geniş alanlara yayılmışlardır. Elde ettikleri güç ile komşu devletlerin gözünü korkuttuğu zamanlar da olmuştur. Bazen güvenilir bir müttefik olarak kabul edilmiş olan devlet zaman içerisinde parçalanarak kendi adları ile anılacak bir devlet kalmamıştır. 1237’de uğradıkları Moğol saldırısı savaşmışlardır fakat 1239’da büyük kayıplar vererek yenilgiye uğramışlardır. Bir kısmı Altın Orda’nın egemenliği altında kalmışlardır.  Diğer kısımları ile bulundukları bölgede farklı alanlara dağılmışlardır. Osmanlı’nın fethi öncesindeki ilk türkleşme hareketleri bu şekilde atılmıştır.

Moğol İstilası

13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu’nun en büyük hedefi Deşt-i Kıpçak olmuştu. Ordu Deşt-i Kıpçak’a çıktıkları seferde karşılarında Kuman-Kıpçaklar’ı bulmuşlardır. 1223 yılında Kalka Savaşı ile Kıpçaklar egemen oldukları bu bölge içerisindeki Moğollardan büyük darbe almışlardır. Kalka Savaşı ile elde edilen Moğol Zaferi sonunda Kıpçaklar Altın Orda Devleti içerisinde yer edinmiştir. Bazı Kıpçaklar Balkanlar’a, bazıları ise Bulgarların topraklarına göç etmişlerdir. Kıpçaklar Altın Orda’da önemli görevlere hizmet ermişlerdir ve bu devletin Türkleşmesinde büyük bir önemleri vardır. 2. Kıpçak seferi sonrası Balkanlara göç eden Kıpçaklar ise o bölgenin Türkleşmesini sağlamışlardır. Bu devletlerde de önemli roller üstlenmişlerdir. Altın Orda bölgeyi ele geçirdikten sonra bölgenin ismini değiştirmemiştir ve Deşt-i Kıpçak olarak anılmaya devam edilmiştir.

Askeri Güç

Genellikle süvari birliklerinden oluşmaktadırlar. Kumandanlar miğfere bağlı maskeler kullanırlardı. Başbuğlar savaşları yönetirdi ve geri kalan askerlerden daha farklı bir kıyafet tasarımları vardı. Askeri güç olarak oldukça gelişmişlerdi ve Başbuğlar orduda önemli bir yere sahiptiler.

Dini İnançlar

Şamanizm’e inanmaktaydılar. İslami bölgelere göç eden Kıpçaklar Müslümanlığı kabul ettiler. 11. Yüzyılda müttefikleri Gürcüler aracılığı ile Hristiyanlık inancını benimsemişlerdi.  Moğol istilasının ardından Altın Orda egemenliğine girmiş olan Kıpçaklar arasında İslamiyet büyük bir popülarite yaratmıştı.

Geçim Kaynakları

İrtiş Nehrinden Tuna Nehrine kadar uzanan devasa bir alanda varlık göstermiş olan Kıpçaklar, genellikle hayvancılık ile uğraşılsa da birçok farklı meslek ile de uğraşmışlardır. Zaatkar bir grup o zamanlar oldukça dikkat çekmişti. Hayvancılık ve zanaatkarlık ile geçinmişlerdir.