Doğu Göktürk Devleti

Doğu Göktürk devleti, Göktürk devletinin asıl kağanlık olarak bilinen kısmıdır ve devletin doğu kanadını ifade etmektedir.

Her Türk devletinde olduğu gibi Göktürk devletinde de taht kavgaları ve iç çatışmalar çıkması sonucunda, asıl kağanların ölümünün ardından başa geçen kağanlar arasında devlet yönetimi üzerine tartışmalar çıkmıştır.

Bu tartışmalar sırasında, batı kanadının yönetimini elinde bulunduran kağanın, kağanlığı Çin tarafından elçiler hediyeler ve kurt başlı sancak gönderilmesi ile tanınmış, bu duruma istinaden batı kanadı kağanı, doğu kanadı kağanını tanımadığını bildirerek batı kanadı yönetimi tamamen ele almıştır.

Bu olayın ardından, asıl kağanlık olarak geçen doğu kanadında hüküm süren kağanın elinde yalnızca doğu kanadının yönetimi kalmıştır.

Doğu Göktürk Devletinde İşbara Kağan Dönemi

Devletin iki parçaya bölünmesi bilinen bir durum olmasına karşın, batı tarafına hükmeden kağanın doğunun kağanlığını tanımaması üzerine, devlet doğu Göktürk devleti ve batı Göktürk devleti olarak bölünmüştür.

Bu bölünmenin ardından, doğu Göktürk devletinin kağanı İşbara dönemi başlamış ve devlet bu dönem aralığında güç kaybetmiştir. İşbara kağan Çine karşı seferler düzenlemiştir ancak bu seferlerin tamamının başarısız olduğu da bilinmektedir.

Seferlerin başarısız olmasının ardından, çinin, Göktürklerin ipek ticareti yapmasına engel oldukları ve 10 bin kadar Göktürk tüccarını da sınır dışı ettikleri bilinmektedir. Bu durumun sonunda ülkede açlık ve kıtlık gibi durumların baş gösterdiği bilinmekle birlikte, bağlı birlikten büyük bir kısmının doğu kanadından ayrıldığı da bilinmektedir.

Doğu Göktürk Devleti Üzerinde Çin Politikası

Doğu Göktürk devleti kağanı İşbara, kendisine bağlı olan boyların çoğunun, açlık ve kıtlığa dayanamayarak batı kanadına sığınmalarının sonucunda oldukça zor durumda kalmıştır.

Bunun yanı sıra, ülke üzerinde artan Çin baskısı nedeni ile İşbara kağan zor durumda kalmıştır. Çin üzerine yapılan seferlerin başarısızlıkla sonuçlanması da ne yazık ki durumu daha da kötü etkilemiştir.

Artan Çin baskısı ve çıkan iç isyanlar sonucunda İşbara kağan çinin egemenliği altına girmeyi kabul etmiştir. Çin ise, amaç olarak belirledikleri siyasi politika üzerinden hareket ederek, egemenliklerini kabul eden doğu Göktürk halkını asimile etmeye çalışmıştır.

Çinin asimilasyon politikasının asıl amacının, Türkleri tamamen Çinlileştirerek bir tehdit haline gelmeden onları yok etmek olduğu bilinmektedir. Ancak İşbara kağan, egemenliği kabul etse dahi Çin dilini öğrenmeye, Çinliler gibi giyinmeye ve onların kültürünü kabul etmeye kesin bir dille karşı çıkmıştır ve baskılara daha fazla dayanamaması sonucunda, 587 yılında ölmüştür.

Doğu Göktürk Devletinde Güçlenme Dönemi

Çin egemenliğini kabul etmesine rağmen, Çin baskılarına daha fazla dayanamayarak ölen İşbara kağanın yerine 2 kağan geçtiği bilinmektedir. Güçlenme toparlanma dönemi ise, hükümdarlığa geçen 2. Kağanın döneminde başlamıştır.

2. kağan olan Şipi döneminde, doğu Göktürk devleti kısa zaman içerisinde eski gücüne kavuşmuştur. Şipi kapanın ayrıca sınırları genişlettiği de bilinmektedir. Bilinene göre sınırlar, batıda Tibet, doğuda amur ırmağına kadar genişletilmiştir.

Çin üzerine seferler düzenlenmiş ve bu dönemde Çin imparatoru esir alınmıştır. Bu durum Çine ödenen verginin kesilmesi sonucu çıkan savaşın bir sonucu olmuş olmakla birlikte, Çin imparatorunun vergi vermek karşılığında serbest bırakıldığı bilinmektedir.

Doğu Göktürk Devletinin Çöküşü

Doğu Göktürk devleti, kendilerine eski gücünü yaşatan kağanın ölmesinden sonra yeninden güç kaybetmeye başlamıştır.

Yeniden güç kaybetme döneminin başlangıcında tahta oturan yeni kağan da Çin üzerine seferler yapmaya devam etmiş ancak başarılı olamamıştır. Başa geçen kağanın, Çinli eşi tarafından zehirlenerek öldürülmesi sonucunda, diğer kağan başa geçmiş ve Çin üzerine yaptığı seferlerin birinde esir olarak alınmıştır.

Kağanın esir alınması sonucunda Çin egemenliğini kabul etmek durumunda kalan devlet yok olmuştur.