E-Ticaretin Hukuksal Boyutları

E-Ticaretin hukuksal boyutları her ne kadar ülkemizde ve tüm dünya genelinde tam olarak güçlendirilmiş bir zemine oturtulmamış olsa da geçici düzenlemeler ve sistemi genel olarak kontrol atlına almaya yarayan bazı yasaların bulunduğu belirtilmelidir. Söz konusu düzenleme ve yasalar ülkemizde kapsamında E-Ticaret girişiminde bulunacak olanların hukuki sınırlarını çizdiği gibi aynı zamanda elektronik ticaretin hukuki boyutu kapsamında da son derece önemli bir konuma sahiptir. Dolayısıyla elektronik ticaretle uğraşmak isteyenler ve söz konusu ticari girişimleri güçlü bir hukuki zemin üzerine inşa etmek isteyenlerin dikkat etmesi gereken birden fazla alan olduğu belirtilmelidir. Kişilerin, yatırımcıların ya da ticari girişimcilerin devlete karşı olan yükümlülükleri ve ödevleri kapsamına giren tüm bu hukuksal boyutlar, gerçekleştirilecek olan elektronik girişimlerde başlangıç aşamasında doğru bir biçimde değerlendirilmeli ve buna uygun bir izlence oluşturulmalıdır.

E-Ticaret Nedir, Nasıl Yapılır?

E-Ticaret, bilineceği üzere elektronik veya dijital ortam üzerinden gerçekleşen ürün ve hizmet satışlarının bütünüdür. E-Ticaret yapmak için günümüzde alternatif olarak kullanılmaya uygun olan birden fazla yöntem bulunmaktadır ve söz konusu yöntemler;

• Kişisel elektronik ticaret sitesi sahibi olarak
• Sosyal medya platformları kullanılarak
• Diğer elektronik ticaret sitelerin mağaza açarak

Şeklindedir ve dijital ticari atılım gerçekleştirmek isteyen hemen her yatırımcının bu yöntemlerden herhangi birini tercih etmesi olanaklıdır.

Bu noktada kişisel bir e-ticaret sitesi sahibi olarak dijital ticaret atılım yapma konusunda dikkat edilmesi gerekenlerin başında E-ticaret hukuku gelir. Diğer yöntemler büyük oranda hukuksal düzenlemeler yatırımcı adına yapılmış olduğu gibi belli başlı hukuki kurallara uymak ve gereklilikleri yerine getirmek çoğu zaman kafidir.

E-Ticaret Hukuku

E-ticaret hukuku belirtilmiş olduğu gibi henüz ülkemizde ve dünya genelinde genel hatlarıyla sınırları çizilmiş yasalardan oluşmaz. Daha çok düzenlemeler ile elektronik ticaretin tüm adımları devletler nezdinde takip edilmektedir ve vergilendirmelerde dahil olmak üzere alıcı veya satıcıların haklarının korunması yine düzenlemeler aracılığıyla gerçekleşmektedir.

Bu duruma karşın ülkemizde bulunan ticaret ile ilgili yasalar üzerinden küçük çaplı bir hukuk anlayışının olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Türk ticari hukukunda elektronik işlemler olarak adlandırılabilecek bu hukuksak düzenlemelerin dayanakları ise tamamen resmi olarak gerçekleşen ve resmi bir şirket tarafından yürütülen elektronik ticari faaliyetlerin tamamını kapsar.

Dolayısıyla olası bir E-Ticaret Hukuku kapsamında değerlendirme yapılacaksa söz konusu değerlendirmenin oluşabilmesi için bir şirket kurulması ve kurulan şirket üzerinden tıpkı reel olarak gerçekleşen ticari girişimlerde olana benzer faaliyetlerin yürütülmesi gerekir. Bu faaliyetler kısaca; yasal sözleşmeler, elektronik imzalar, faturalandırmalar ve benzeri hükümler ile güvence altına alınmıştır.

Elektronik Ticaretin Hukuki Boyutu

Elektronik ticaretin hukuki boyutu üzerinde durmak gerekirse elektronik ticarette hukuksal düzenlemelerin ortaya çıkabilmesi adına temel olarak başlangıç aşamasında iki şart gereklidir. Bu şartlar;

• İnternet üzerinden bilgisayardan bilgisayara aktarılabilen ürün ya da hizmetlerin satışı (Oyun, elektronik kitap v.b.)
• Doğrudan fiziki ürünlerin ya da hizmetlerin satışı (Kıyafet, bilgisayar donanımları, ayakkabı, elektronik alet v.b.)

Bu tarz alıcı ve satıcının karşılıklı olarak elektronik ortam üzerinden gerçekleştirmiş olduğu işlemlerin tamamının E-Ticaretin hukuksal boyutları kapsamında incelenmeye uygun olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Günümüzde ortaya çıkan teknolojik ilerlemeler ve dijital ortam üzerinde hakimiyet kuran yazılımlar ile birlikte şüphesiz bu alım-satım işlemlerinin odak noktaları da kaymıştır. Geleneksel yöntemler de olduğu gibi yüz yüze ya da el sıkışarak gerçekleşen ticari faaliyetlerin aksine elektronik ticaret, alıcıların ve satıcıların birbirleri ile herhangi bir fiziki temas kurmalarını zorunlu olarak gerektirmez. Dolayısıyla E-Ticaret hukuksal boyutları da bu duruma uygun bir biçimde genel ticari hükümler, yasalar ve yatırımcıların yükümlülükleri kapsamında tekrar gözden geçirilmelidir.

Yasal ve Hukuki Bir Elektronik Ticaret İçin Gerekli Unsurlar  

Belirtilmiş olan düzlem içerisinde elektronik ticaretin hukuki boyutu ve boyutlarının genel hatlarıyla ortaya çıkabilmesi adına gerçekleşmesi muhtemel 2 farklı ticari yöntemin alt unsurlar bakımından da belli başlı nitelikleri karşılaması gerekir. Söz konusu bu unsurlar bir dijital ticari girişimin alıcı ve satıcı nezdinde reel bir alım-satım işlemi özeliğine sahip olmasını sağlar.

Bu kapsamda elektronik ticaretin yasal ve hukuki perspektifini tamamlayan unsurlar şu şekilde sıralanabilir:

• Elektronik İmza
• Gerçekleşen elektronik işlemin kayıt altına alınarak muhafaza edilmesi
• Bu kayıtlara alıcı ve satıcıların erişebiliyor olması
• Gerçekleşen alım- satım işlemlerinin dijital ortam üzerinden tamamlanması
• Sözleşme oluşturulması
• Bilgilerin tamamen alıcıya ulaştığının güvence altına alınması (Okudum ve Onayladım)
• Ödeme ve yapılan işlemlerin güvenliğinin sağlanması

Türk Ticari Hukukunda elektronik işlemler kapsamında bu unsurların tamamen yerine getirilmiş olması gerekmektedir ve dolayısıyla e-ticari girişimde bulunacak olan yatırımcılardan devlet tarafından beklentiler başlangıç aşamasında bu unsurlar ile sınırlıdır.

Bu unsurların sağlanmaması halinde tarafların yasal haklarını kullanmak amacıyla yasaların öngördüğü ölçüde adli makamlara başvurmaları halinde satıcılar söz konusu gereklilikleri yerine getirmemiş olduklarından yükümlü pozisyonunda yer alacaklardır. Dolayısıyla bu unsurların her bir elektronik ticari faaliyet kapsamında gözetilmeleri gerekir.

E-Ticaretin Hukuksal Boyutu Neden Önemlidir?

Elektronik ticaretin hukuki boyutu içerisinde henüz gri olarak sayılabilecek ve kesinleşmemiş bazı durumların olduğu da belirtilmelidir. Başlangıç aşamasında yapılan düzlemeler çoğunlukla alıcıların haklarını saklı tutmak ve satıcıları belli bir alanda sınırlandırmak maksadıyla yapılmış olmakla birlikte henüz netleşmemiş ve yasa haline dönüşmemiş tüm yükümlülüklere uymak da son derece kritik bir öneme sahiptir.