İkinci Türkiye Selçuklu Devletinin Sultanı I. Kılıç Arslan

1079 yılında doğmuş İkinci Sulçuklu Devletinin Sultanıdır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin kurucusunun oğludur. İkinci Türkiye Selçuklu Devletinin Sultanı 13 Temmuz 1107 yılında vefat emiştir. I. Kılıç Arslan I. Haçlı seferlerinde yenilgiye uğramıştır. Başkent İznik’i Bizanslılara vermiştir. 1101 Haçlı Seferi’nde ise Haçlı ordusuna karşı galibiyetler kazanmış ve bu galibiyetlerin sonrasında ise Haçlı hareketlerini durdurmayı başarmıştır. Bizans’a ve Haçlı ordularına kapatılmasını İstanbul’dan Suriye’ye giden yolun temizlenmesini sağlanmıştır.

Haçlılar ile vermiş olduğu mücadele haricinde Anadolu’da yapmış olduğu seferler ile birlikte Devlete karşı rakip olan Danışmendli Beyliği’ni nüfuzunu kırmaya uğraşmıştır. Malatya’yı merkez haline getirerek Doğu Anadolu’nun güçlü devleti haline gelmesini sağlamıştır. Büyük Selçuklu tahtını ele geçirme çabasını güderek Musul’u işgal etmiştir. Musul’da Büyük Selçuklu Hükümdarı adına okunan hutbeyi kendi tarafına çevirmiş ve Büyük Selçuklu tahtına gözünü dikmiştir. Oldukça genç yaşta vefatının sonrasında ise Haçlılara karşı yapmış olduğu galibiyetler ve gayretler Anadolu Selçuklu Devleti’nin siyasi bütünlüğünü zarar uğratmıştır. Anadolu Selçuklu Devletini fetret dönemine başlamıştır.

I.Kılıç Arslan Tahta Çıkışı

İznik’e vardıklarında ise Bizanslıların şehri işgal etmeye başladıkları dönemde olan Kılıç Arslan ve Kulan Arslan görmüştür. Ebu-l Kasım vefat etmesinin ardından Ebu’l Gazi, Süleyman Şah’ın evlatları İznik’e gelmiş ve şehrin yönetim haklarını onlara devretmiştir. Büyük kardeş Kılıç Arslan Sultan ünvanlına hak kazandı. İznik’te yaşayan muhariplerin kadınlarını ve çocuklarını bu yere getirerek buralarda yaşama imkânı sundur ve bu yeri payitaht yaptı. Ebu’l Gazi daha sonra başkent kumandanlığından alınarak yerine başka birisi geçmiştir.

Yerine geçen kişi ise Muhammed’i beylerbeyi makamına geçirmiş ve diğer kişileri onun yönetimine verdi. Anadolu’daki feodal bölgeler babasının vefatından sonrasında geçmişte babasına bağlı olan bu yerler müstakil olarak harekete geçmiş olmalarıyla beraber tahta çıktığı dönemlere varana kadar Ebu’l Kasım ve Ebu’l Kasım’ın sonrasında kardeşi Ebu’l Gazi’nin korudukları yerler Kılıç Arslan’ın yönetiminde bulunmaktaydı.

I.Kılıç Arslan’ın Malatya kuşatması

Pierre L’Ermite’in ordusuna kazanılmış olan zafer sonrasında Kılıç Arslan Haçlılar’ı küçük görmeye başlamış ve Kılıç Arslan ülkesine karşı bir tehdit unsuru olmayacağını düşündü ve kardeşini vekil yaparak Ermeni Gabriel’in kontrolünde bulunan Malaya üzerine gitti. Daha sonrasında ise Türk beylerinin hakim olduğunu bilerek hakimiyetini koruma yapmıştır. Kılıç Arslan ise Selçuklu Devletini toğrak bütünlüğünün artmamasını siteyerek Danışmendlilerden önce kenti işgal etmek istiyordu. Günlerce Malatya’yı kuşatama altına almış ama şehrin surlarında tıkanıp kalmıştır. Haççlı ordusunun İstanbul’dan Anadolu’ya geçmiş ve İznik üzerinden harekette olduğunu öğrenince kuşatmayı kaldırarak İznik’e geri geldi. I. Kılıç Arslan uzun zaman dilimi boyunca Haçlılar ile mücadelesini sürdürdü. Yaklaşık olarak 10 sene kadar doğu tarafa herhangi bir müdahalede bulunamamıştır.

Sultanı I. Kılıç Arslan Ölümü

Kılıç Arslan hayatı boyunca bir zaferi elinde bulundurmuş bir sultan olması Mardin Artuklu Beyini ve Halep Selçuk Emirini rahatsız olmasına sebep olmuştur. Bu beyler daha sonrasında Emir Çavlı’ya katılım göstermiştir. Bu destek sonrasında gücünü artıran Emir Çavlı ise Rahle şehrini kuşatmış ve sonrasında 1107 senesinde ele almıştır. Bu olaylar karlısında Emir Çavlı’nın üzerinde harekete etmeye karar vermiştir. I. Kılıç Arslan rakibine göre daha zayıf ve Bizanslılar ile beraber askerleri Kılıç’a iltihak değildi. Yazın 13 Temmuz 1107 tarihinde I. Kılıç Arslan başlarda üstünlüğü kendisindeydi. Daha sonrasında Kılıç Arslan’a bağlılık konusunda Doğ Anadolu Beyleri eski bağlı oldukları Selçuklu sultanının askerlerinin çoğunlukta olduğunu görüp saf değiştirmeleri halinde Sultanın bozguna uğramasına sebep olmuşlardır.  Böyle bir olay karşısından Kılıç Arslan ataklık göstermiş ve Çavlı’nın üzerine atlamış ve savaş gömleğini kesmiştir.

Bu durumun sonrasında mücadelede Kılıç Arslan çekilmiş ve Habur Çayı’ndan geçer iken atının zırhının ve kendisinin ağırlık yapması sonrasında boğularak can vermiştir. Kılıç Arslan’ın Anadolu’ya gelmesinin sonrasında büyük bir sevinç yaşanmasına sebep olmuş ama vefatı da o derce bir üzüntüye sebep olmuştur. Kılıç Arslan Türkler içerisinde oldukça sevilen bir sultan olmasının yanında diğer milletlerde yaşayan insanlar için de o derece de seviliyordur. Malatya muhasarası döneminde şehrin Süryanileri İznik’in Haçlılar’ın İznik kuşatması öncesinde yapmış olduğu şeyden sonrasında şehrin hakimini Kılıç Arslan olarak seçilmiştir. Süleyman Şah’ın vefatının ardından sonrasında yaşanan hüzünden daha kötü bir buhran içerisine girmiştir.