Kuzey Hun Devleti

Kuzey hun devleti, Çiçi han ve kardeşinin büyük hun imparatorluğunu bölmeleri sonucunda ortaya çıkan doğu hun devleti ve batı hun devleti kollarından, doğu hun devletinin de kendi içinde bölünmesi ile oluşan devlet yapısı olarak bilinmektedir.

Hükümdarı Panu han olmakla birlikte, doğu hun devleti her ne kadar kuzey ve güney olarak iki parçaya bölünmüş olsa da Panu han hem kuzey hun devletinin hem de güney hun devletinin hanı olarak anılmıştır.

Doğu hun devletinin Çin egemenliğini kabul etmesinin izinden giderek, güney hun devleti de Çin egemenliğini kabul etmiştir ancak kuzey hun devleti bu egemenliğe karşı çıkmış ve Baykal gölü etrafında sınırlarını oluşturmuştur.

Kuzey Hun Devleti ve Hükümdarlar Arası Taht Kavgaları

Doğu hun devletinin de iki parçaya bölünmesinden sonra, güney hun devleti Çin egemenliği kabul etmiştir ancak kuzey hun devleti bu egemenliği reddetmiştir.

Panu hanın egemenliği reddetmesi ile birlikte, kuzey hun devletinin sınırları Baykal gölü taraflarına taşınmıştır ve bunun ardından, çinin de baskı yapması ile güney hun devletinin saldırılarına maruz kalınmıştır.

Doğu hun devletinin Çin egemenliği altından devam etmesi gerektiğini savunan Pi han ve bu egemenliği kabul etmeyerek tahtta hak iddia eden Panu han arasındaki tartışmalar sonucunda devletin kuzey ve güney olarak ikiye bölünmesi, pek çok kabilenin de bölünmesine neden olmuştur.

Birçok bilgi ve kaynakta, Panu han hem kuzey hun devletinin hem de güney hun devletinin hükümdarı olarak geçmektedir. Bununla beraber, Türk kavimlerinin ve güney hun devletinin baskıları neticesinde, kuzey hun devleti sınırlarını batıya kaydırmak durumunda kalmıştır.

Kuzey Hun Devletinde Sınırların Değişmesi

Kuzey hun devleti kendisine yapılan pek çok akın ve saldırı sonucunda sınırlarını kaydırmak durumunda kalmıştır.

Öncelikle güney hun devletinin akınları ardından Türk kavimlerinin saldırıları ile sınırlarını batıya kaydırmak durumunda kalmışlar, ardından bu batı sınırında yaşayan bir kavim olan Sienpiler tarafından iyice batıya itilerek sınırlardan uzaklaştırılmışlardır.

Bu uzaklaştırılmanın ardından ortaya pek çok söylem atılmış olmakla birlikte, en bilindik teori, kuzey hun devletinin batıya kaymasının sonucu olarak hum imparatorluğunun oluşmuş olmasıdır.

Söylentiler doğrultusunda hun imparatorluğunun kuzey hun devletinin batıya kayan sınırları neticesinde şekillenmiş olduğu teori edilmiş olmakla birlikte bu duruma dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır.

Genel olarak bütün hun devletlerinin monarşi sistemi ile yönetilmiş olmasının yanı sıra, hemen hemen hepsinde onluk sistemde ordu bulunmakta olduğu bilinmektedir. Çin egemenliği altına girmeyi kabul eden doğu hun ve güney hun devletleri sayesinde Çinliler ok atmayı, yay kullanmayı ve at binmeyi öğrenmişlerdir.

Bunun yanı sıra, Çin egemenliğine girmeyi kabul etmeyen devletlerin işgal edilmesi ya da savaşlarda yenilmesi, öğrenilen bilgiler sonucunda Çinliler için daha kolay bir hale gelmiştir.

Kuruluş yılı milattan önce 48 yılı olan kuzey hun devletinin, Çin egemenliğini reddetmesi sonucunda batıya doğru sürülmesi, pek çok teoriye göre hun imparatorluğunun temellerini oluşturmuş tur ve bu temeller de daha sonrasında Avrupa hun devletinin kurulmasında ön ayak olmuştur.

Dedelerinin öğretisini benimseyen Panu han, devletini Çin egemenliği altında yaşatmamak adına topraklarından sürülmeyi kabul etmiş olsa da pek çok tarihi kayıtta hun imparatorluğunun soyunun Pi handan devam ettiği yazılmaktadır.

Bu yazımlara rağmen Panu han, bilinen birçok devlet kaydında ve tarihi yazıda hem kuzey hun devletinin hem de güney hun devletinin hanı olarak kaydedilmiştir. Akınlara ve savaşlara karşı dirençli olsa da zaman içerisinde sınırlarını kaydırmak durumunda kalmıştır.