Rodyum

Rodyum Alaşımlarda katalizör niteliğinde platin ile beraber olarak kullanımı mevcuttur. Oldukça kıymetli metaller arasında bulunan bu element dünya sıralamasında 3. en pahalı olan elementtir. Maddenin hali ise katıdır, yoğunluğu 12,41 gram/santimetreküptür.

Kaynama noktası Kelvin cinsinden 3968 olup santigrat derecesinden 3695’tir. Isı kapasitesi 24.98’ dür.

 Kullanımı

Bu element oldukça değerli bir metal olmasının yanı sıra başlıca kullanım alanlarından bir tanesi otomobil alanıdır. Katalizör dönüştürücü niteliğinde görevi mevcuttur. Motordan çıkmış olan zehirli gazları daha azaltılmış zehirli gazları dönüşümünü gerçekleştiren bir elementtir. Düşük elektrik direnci ile beraber sabit kontak direnci ve düşük ve yüksek korozyon direnci nedeniyle elektrik kontakların da kullanımı mevcuttur. Elektrolizi olarak kaplanmış ya da buharlaşma ile beraber elde edilmiş levha şeklindeki rodyum oldukça sert nitelikte olması ile Optik aletler de kullanımı mevcuttur. Bu metal oldukça pahalı bir metal olup mücevher yapımında dekorasyon amacıyla da kullanımı vardır. Beyaz altına ve platine yansıtma bir yüzeyi kazandırmıştır. Bu da kuyumculukta rodyum yansıması görevinde kullanımı mevcuttur.

Takılar ve bu metalin yüksek fiyatlı olması yüksek erime noktası ile beraber şekilde verilmesi amacıyla oldukça zordur ve bu metal oldukça nadir endüstriyel konusunda sıkça kullanılmış olan bir katalizördür. Büyük çoğunlukla arabaların katalitik sistemlerinde ve asetik asit üretmek bazında metil alkolün katili karbonat karbonlaşması sebebiyeti ile Monsanto süreci için kullanımı mevcuttur. Üretmiş olduğu karakteristik X ışınları nedeni ile mamografi sistemlerinde de kullanımı vardır. Pelikan, Faber-Castell gibi oldukça kalitesi yüksek ürünlerde üreticileri tarafından oldukça dirençli bir metal olması nedeniyle de işlevi büyüktür.

Tarihçesi

Rodyum Türkçe manası bakımından Gül’e karşılık olarak gelir. 1803 senesinde William Hydre Wollasston’ ın tarafı ile Palladium’un keşfi sonrasında bulunmuştur. Bu keşfi ile beraber İngiltere’de işlenmemiş ve Güney Amerika’dan almış olduğu platine muhtemelen olarak kullanarak yapmıştır. Yöntemi Maden cevherini nitrik asit ve hidrolik asit ile beraber karışımında çözmek ve asidi ile beraber nötralize etmektir.

Özellikleri

Platin Plazyum Gümüş ve altın gibi metaller ile beraber karıştırılması sonrasında endüstriyel bakımından oldukça özü kompleks yapıdadır. Platinin içerisinde erimesi ve oldukça zor olan beyaz bir tatil ile bir metal niteliğinde elde edilmesi mümkündür. Bu element en önemli olarak Güney Afrika, Kuzey Amerika ve Ural Dağları civarında önemli ihracatçı sayılabilecek Güney Afrika olmakta ve bunu ardından Rusya takip etmektedir.

Dünyada yıllık olarak rodyum üretimi 20 ton civarında olup rodyum mineralleri oldukça az sayıda bulunur. Bu da dünyada 3. Sırada değerli bir metal olması bakımından oldukça önemli bir yeri vardır. Maddeyi anlamak oldukça zordur. Bu nedenle rodyum altında 6 kat daha değerli bir yapıda olduğumu nükleer faaliyetlerde de kullanımı mevcut olup ortalama olarak 1 ton da 400 gram kullanımı mevcuttur. Yüksek oranda radyoaktif izotoplar bulunması sebebiyle en az 20 yıl güvenli bir çevrede tutulmuş ve durağan olması sağlanması gerek sağlanır. Vizyona uğramış rodyum 5 yıllık izolasyonu sonrasında 8,1 kürü Radyasyon bulundurur. İzotop bir radyasyon yayması sonrasında sağlık için oldukça zararlıdır. 8 yılın sonrasında aktifliği 4 üye 11 yıl sonra ise 2,2 düşer.

Radyum da bulunan aktif Radyo aktiflerin bu kadar hızlı düşmesinin nedenleri içerisinde Rh-102 oranı iyileşmiş rodyum da oldukça küçük bir miktar bulunması sebebiyle ve metalin geri kalan kısmının açığa çıkan enerji emmesi sebebiyeti iledir.

Önlemler

Sodyumun yüksek derecede kanserojen ve zehirli bir yapıya sahip olması sebebiyle alınan önlemler de oldukça önemlidir insanın karşısında sıkça çıkabilecek bir madde olmayışının yanı sıra insan hayatı için oldukça tehlikelidir.