Talyum

Tulyum, geçiş metali ailesinde yer alan radyoaktif bir elementtir. Periyodik cetveldeki kimyasal simgesi Tl ve atom numarası 81’dir. Normalde gri renktedir ancak açık havaya maruz kaldığında rengi değişir ve önemli toksik özelliklere sahip ağır bir metaldir. Alkali metal ailesinin bir üyesi, kütlesi 179 ila 210 arasında değişen 30 izotop içerir. Bunlardan kararlı olanlar doğal olarak oluşan talyum-203 ve talyum-205’in bir karışımıdır.

1861 yılında onu keşfeden kimyager William Crookes, yeşil ateş manasına gelen tallos kelimesinden bu adı türetmiştir. Normal rengi gümüş girişidir ancak kolayca kararabilir.

Talyum Elementi Nerede Bulunur

Talyum birkaç cevherde bulunur.  Bazı talyum elementleri, sülfürik asit üretmek için kullanılan piritten elde edilir, ancak esas olarak bakır, çinko ve kurşun rafine etmenin bir yan ürünü olarak elde edilir. Talyum ayrıca okyanus tabanında bulunan mangan nodüllerinde de bulunur.

Talyum Elementinin Özellikleri

Bir talyum atomunun, elektron konfigürasyonunda düzenlenmiş 81 elektronu vardır. Bunlardan 6. kabuktaki en dıştaki üç elektron, değerlik elektronlarıdır. İnert etkisi nedeniyle, 6s elektron çifti göreceli olarak stabilize edilir ve daha ağır elementlere göre kimyasal bağlamaya katılmaları daha zordur. Bu nedenle, komşu elemanlara cıva ve kurşun gibi metalik bağlanma için çok az elektron mevcuttur ve bu, kongenerler gibi 304 °C’lik düşük bir erime noktasına sahip yumuşak, yüksek derecede elektrik iletken bir metaldir.

Talyumun Keşfi

Londra’daki Kraliyet Bilim Koleji’nde Crookes adındaki kimyager, laboratuvardaki arkadaşı tarafından artık sülfürik asit çamurundan tellür varlığını gözlemlemek için bir spektroskop kullandı ve asit örneğinin spektrumunda yeşil bir çizgi tespit etti. Talyum adı verilen yeni bir element olduğunu doğruladı ve bununla birlikte, keşfi, element üzerinde yapılan sınırlı araştırmaya rağmen, 1861 Mart ayında Chemical News’de resmen ilan edildi.

Talyumun Kullanım Alanları

Çok fazla toksin olması sebebiyle talyumun kullanım alanları oldukça sınırlı kalmıştır. Bu özelliğinden ötürü karınca zehri ve böcek zehirleri yapımında kullanılmakta. Kokusuz ve tatsız olması sebebiyle çok tehlikelidir 1972 yılında ABD’de kullanımı yasaklanmıştır. Zamanla deri hastalıkları, tüberküloz ve mantar enfeksiyonu gibi çeşitli hastalıkların tedavisi için kullanıldı.

Talyum (I) bromür ve talyum (I) iyodür kristalleri, diğer yaygın kızılötesi optiklerden daha sert oldukları ve önemli ölçüde daha uzun dalga boylarında iletime sahip oldukları için kızılötesi optik malzemeler olarak kullanılmıştır.

Selenyum yarı iletkenlerinin talyum ile dopingi performanslarını arttırır, bu nedenle selenyum doğrultucularda eser miktarda kullanılır.

Talyum ile bilimsel araştırma faaliyeti, manyetik rezonans görüntüleme, manyetik enerjinin saklanması, manyetik tetikleyici, elektrik enerjisi üretimi ve iletimi gibi uygulamalar için yüksek sıcaklıkta süper iletken malzemeler geliştirmeye devam edilmekte.