Tellür

Tellür elementi, periyodik cetvel üzerinde “Te” simgesi ile geçen elementtir. Kırılgan yapıda olan bu elementi hafif zehirli şekildedir ve rengi ise gümüş-beyaz şeklindedir. Tellür elementinin atom numarası ise 52 olarak bilinir. 1782 senesi itibariyle Franz-Joseph Müller tarafından Hansburg İmparatorluğu üzerinde keşfedilmiştir. Yükseltgenme katsayısı ise 4+ şeklindedir. Tellür elementi, çok fazla bilinmeyen bazı elementlerdendir. Ticari açıdan önemi ise gitgide artan maddeler içerisinde yer alır. Ayrıca bu element, genel olarak altın cevherleri içerisinde yer alır.

Tellür elementi, endüstri alanında kullanımı gittikçe yaygın hale gelen elementlerden bir tanesidir. Yarı metal şekilde olmasına karşın bazı metallerden daha çok metal karakteri gösterir. Genel anlamda altın cevherlerinin bileşikleri üzerinden elde edilir. Bu yüzden midir pek bilinmez ama çok az bir element ile bileşik meydana getiren altın ile bir bileşik meydana getirebilen ender elementlerden biridir. İsmini çok duymasak da gündelik yaşam içerisinde kullanmakta olduğumuz pek çok ürün içerisinde katkısı olan bir elementtir. Ancak doğada ise çok az derecede bulunur. Tellür kelimesi ise Yunanca dilinde “yeryüzü”, “toprak” ve “dünya” manasına gelen “tellus” kelimesinden türetilmiştir.

Tellür Elementinin Kimyasal Özellikleri

Tellür elementinin kimyasal özellikleri arasında öncelikle bu elementin “Te” simgesi ile gösterilen kimyasal bir element olduğunu tekrarlayarak başlayalım. Atom numarası 52 olan bu elementin atom ağırlığı ise 127,60 şeklindedir ve yoğunluğu da 6,25 kadardır. Değerlikleri ise -2, 4+ ile 6+ şeklindedir. Elementin erime noktası tam olarak 449,5 derecedir ve kaynama noktası ise 998 derece olarak bilinir. Periyodik cetvelin 6-A grubu içerisinde yer alır. Gümüş beyaz ile mavimsi beyaz renklerdedir. Elementin kristal sistemi ise altıgen yapıdadır. Tellür elementinin saf şekli metalik parlaktır.

Ayrıca tellür elementi hafif toksik, katı ve kırılgan yapıdadır. Kalkojen ile metaloittir. Yarı iletken ve aynı zamanda yarı metaldir. Elementin elektriği iletkenliği ise ısıya maruz kaldığı süre boyunca artar. Kolay bir şekilde toz biçimine getirilebilir. Hava ile temas ettiğinde ısıtıldığı zaman tutuşur ve tellür dioksit meydana gelir; mavi renkte bir alev olarak yanar.

Tellür Elementi Kullanım Alanları

Tellür elementi kullanım alanları deyince ilk akla gelen alan endüstri alanı oluyor. Endüstride ince bir zar biçiminde kullanılabildiğinden dolayı başka yarı iletken olan maddelere nazaran daha ucuz olan bir maliyeti vardır. Tellür elementi, yaygın şekilde kauçuklarda ve güneş pillerinde kullanılır.

Ayrıca ticari tellür, bakır maddenin elektroliz metodu sonucunda ayrıştırılması esnasında anot çamuru üzerinden elde edilir. Söz konusu bu çamur içerisindeki tellür elementinin oranı eser miktardan tam olarak %8 oranına dek çıkabilir. Ayrıca altın ile gümüş madde sülfürlerin yakılması neticesinde meydana gelen baca tozları ile sülfürik asit madde üretiminde de kurşun odalar üzerinden de elde edilebilir.

Tellür Elementi İle İlgili Bunları Biliyor Musunuz?

Tellür elementi ile ilgili bunları biliyor musunuz? Yazımızın buraya kadar olan kısmında tellür elementinin tarihçesinden kullanım alanlarına ve nasıl ne şekilde elde edilip ortaya çıktığına kadar pek çok bilgiden bahsettik. Burada ise tellür elementine dair ilk etapta akla gelmeyecek bazı önemli detay bilgilerden bahsedeceğiz.

• 2017 yılının Nisan ayında Atlas Okyanusu üzerinde keşfedilmiş olan bir dağ üzerinde karada olan tellür elementinden 50 bin kat daha çok tellür elementi olduğu tespit edilmiştir.
• Tellür elementi, 1 metreküp kadar havada 0,01 mg orandan daha az miktarda olsa bile bu havayı soluyan insanların nefesleri tıpkı uzun zaman sarımsak kokusunu andıracak biçimde kötü kokar. Oluşan bu kokuya ise tellür nefesi ismi verilmektedir.
• İlk atom bombası gövdesi üzerinde kimyasal bir bağlayıcı olarak bu tellür elementi kullanılmıştır.
• Dünya üzerinde üretilmekte olan tellür elementinin ortalama %15 kadarı kauçuk ile tekstil alanı ürünlerinin üretimleri için kullanılıyor.
• Bin ton kadar bakır maddeden ortalama 1 kilo kadar tellür elementi üretilebiliyor.
• Kauçuk maddenin yumuşak ve aynı zamanda uzun ömürlü şekilde olabilmesini sağlayan yine tellür elementidir.
• Hubble Uzay Teleskopu’nun üzerindeki kızılötesi dedektörünün yüzey kısmında yine tellür elementi kullanılmıştır.
• Dünya üzerindeki tellür elementi üretimi senelik olarak tam 215 ton kadardır.
• En fazla tellür elementi üretenler Kanada, Peru, Japonya ve ABD ülkeleridir. Türkiye üzerindeki altın madenleri içerisinde tellür içeriği bulunmasına karşın ekonomik açıdan ülkemizde bu elementin üretimi yapılamamaktadır.